22 Δεκεμβρίου 1958: Το πιο θανατητόρο τροχαίο στην Ελλάδα

Όσο νεότεροι είμαστε, τόσο θα διαφέρουν οι απόψεις για το ποιο ήταν ως τώρα το πιο θανατηφόρο τροχαίο που έχει συμβεί στην Ελλάδα.

Οι σημερινοί 30ρηδες και 40ρηδες θα θυμούνται τα Τέμπη το 2003, με τον θάνατο 21 16χρονων παιδιών μετά από σύγκρουση φορτηγού που μετέφερε ξυλεία με τουριστικό λεωφορείο.

Οι 50ρηδες και 60ρηδες μπορεί να θυμούνται την σύγκρουση βυτιοφόρου με τουριστικό λεωφορείο στον Καστανά Κιλκίς το 1979, που στοίχισε την ζωή σε 26 άτομα. Αυτό παραμένει το πλέον θανατηφόρο τροχαίο με την εμπλοκή 2 ή περισσότερων οχημάτων. 7 χρόνια πριν, τον Σεπτέμβριο του 1972, είχαμε και το τροχαίο στις Μάλες Ιεράπετρας, με πτώση λεωφορείου σε χαράδρα που κόστισε 21 ζωές.

Λίγοι όμως – και αυτοί αρκετά μεγαλύτερης ηλικίας – έζησαν το πλέον θανατηφόρο γενικά τροχαίο που έχει συμβεί στην Ελλάδα, το μακρινό πλέον 1958.

Ήταν λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα εκείνης της χρονιάς, την Δευτέρα 22 Δεκεμβρίου 1958 και περίπου στις 7:00 το πρωί. Στον επαρχιακό δρόμο που συνδέει τα χωριά Χαροκόπι και Κέδρος, ένα λεωφορείο του Κ.Τ.Ε.Λ. Ιωαννίνων εκτελούσε το δρομολόγιο Ιωάννινα – Χουλιαράδες.

Το λεωφορείο ήταν ήδη προχωρημένης ηλικίας και αντιμετώπιζε πρόβλημα με τα φρένα του. Πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν ήταν το μόνο, καθώς και άλλα λεωφορεία του ΚΤΕΛ Ιωαννίνων παρουσίαζαν ανάλογα προβλήματα.

Η χωρητικότητα του λεωφορείου ήταν 24 επιβάτες (πλέον του οδηγού και του εισπράκτορα). Από τα Ιωάννινα, το λεωφορείο ξεκίνησε με 22 επιβάτες. Στο Χαροκόπι, το τελευταίο χωριό πριν το σημείο του συμβάντος, αποβιβάστηκαν 3 επιβάτες που είχαν προορισμό το χωριό αυτό, όμως εκεί 11 άτομα, που επέστρεφαν από γάμο, πίεσαν τον οδηγό να τους αφήσει να επιβιβαστούν. Ήταν ή όλοι ή κανείς, δεν μπορούσε να γίνει επιλογή. Το λεωφορείο αναχώρησε από το Χαροκόπι με 6 υπεράριθμους επιβάτες. Αργότερα, άλλος ένας επιβάτης επιβιβάστηκε μετά από επίμονες παρακλήσεις στον οδηγό του λεωφορείου, εκτός κατοικημένης περιοχής. Τα δρομολόγια των λεωφορείων σε αυτά τα μικρά χωριά ήταν ελάχιστα, πολλές φορές ούτε καν σε καθημερινή βάση, οπότε δεν υπήρχε η δικαιολογία ότι θα μπορούσαν να περιμένουν το επόμενο δρομολόγιο… Ειδικότερα, στην συγκεκριμένη γραμμή, εκτελούνταν δύο δρομολόγια την ημέρα, ένα το πρωϊ και ένα το απόγευμα.

Έχοντας ανέβει τον στενό (τα λεωφορεία χωρούσαν οριακά) και ελικοειδή χωματόδρομο (τότε, σήμερα έχει ασφαλτοστρωθεί και διαπλατυνθεί ελεφρώς αλλά η χάραξή του δεν έχει αλλάξει), 3 χλμ. μετά το χωριό Τσίμποβο, στην θέση «Κέδρος», το λεωφορείο έφτασε σε μια στροφή την οποία ο οδηγός δεν υπολόγισε σωστά και έπρεπε να κάνει όπισθεν για να μπορέσει να ισιώσει το λεωφορείο και να συνεχίσει την πορεία του. Βεβαίως τότε δεν υπήρχαν ούτε αισθητήρες παρκαρίσματος, ούτε κάμερες οπισθοπορείας… η μόνη βοήθεια ήταν ο εισπράκτορας, που είχε κατέβει για να βοηθήσει.

Κινούμενος με την όπισθεν όμως, ο οδηγός έχασε τον έλεγχο και το λεωφορείο υποχώρησε εκτός δρόμου, με αποτέλεσμα οι μπροστινές ρόδες να σηκωθούν στον αέρα. Μια επιβάτις, από τον φόβο της, βγήκε αμέσως έξω από το λεωφορείο καθώς καθόταν κοντά στην πόρτα, που ήταν ανοιχτή. Αυτή και ο εισπράκτορας πρόλαβαν να δουν το λεωφορείο να τουμπάρει και κατόπιν να κατρακυλάει στον γκρεμό, βάθους 300 μέτρων, ως την κοίτη του ποταμού Άραχθου, και να κομματιάζεται καθώς έκανε αυτή την ελεύθερη πτώση και συνεχώς προσέκρουε στα βράχια. Στην κοίτη του Άραχθου έφτασε μόνο ο στραπατσαρισμένος σκελετός του λεωφορείου, καθώς το αμάξωμα είχε ήδη διαλυθεί τελείως.

Ο εισπράκτορας, 20 ετών τότε, λέγεται ότι υπέστη νευρικό κλονισμό και έφυγε πεζός από το σημείο του συμβάντος. Αυτός και 4 επιβάτες ήταν οι μόνοι επιζώντες. 29 άνθρωποι συνολικά έχασαν την ζωή τους στο δυστύχημα, οι 28 σκοτώθηκαν ακαριαία και μία κοπέλα που ανασύρθηκε βαρύτατα τραυματισμένη από τα συντρίμμια υπέκυψε την επόμενη ημέρα στο νοσοκομείο. Η περισυλλογή των πτωμάτων ήταν πολύ δύσκολη υπόθεση, λόγω της δύσβατης τοποθεσίας και της κατάστασης των πτωμάτων.

Και όμως, ένας νεαρός φαντάρος επέζησε από την πτώση του λεωφορείου στον γκρεμό. Οι άνθρωποι που έφτασαν στο σημείο της τελικής πρόσκρουσης του λεωφορείου στις όχθες του ποταμού Άραχθου τον είδαν τραυματισμένο να κουνά τα χέρια του για να τραβήξει την προσοχή τους.

Τα ονόματα των θυμάτων ήταν:

1. Αλεξίου Ελευθερία, 14 ετών, από το Μιχαλίτσι
2. Βλαχά Φωτεινή, 43 ετών, από το Μιχαλίτσι
3. Βλαχά Χρυσούλα, 14 ετών, από το Μιχαλίτσι
4. Γκεσούλης Χρήστος, 17 ετών, από τους Χριστούς
5. Καλαμπόκη Ανθούλα, 13 ετών, από το Μιχαλίτσι
6. Καλαμπόκη Βασιλική, 14 ετών, από το Μιχαλίτσι
7. Καλαμπόκης Χρήστος, 53 ετών, από το Μιχαλίτσι
8. Καλογήρος Βασίλειος, 30 ετών, από το Ματσούκι
9. Καλογήρου Σταυρούλα, 27 ετών, από το Ματσούκι
10. Κοσμάς Μιχάλης, 23 ετών, από το Μιχαλίτσι
11. Κρικώνη Φρειδερίκη, 12 ετών, από το Μιχαλίτσι
12. Κυριαζής Βασίλειος, 48 ετών, από το Προσήλιο
13. Κωστή Νίκη, 19 ετών, από το Πετροβούνι
14. Λαγός Βασίλειος, 50 ετών, από το Μιχαλίτσι
15. Λαγού Μαρία, 49 ετών, από το Μιχαλίτσι
16. Λαγού Σταυρούλα, 16 ετών, από το Μιχαλίτσι
17. Λαντάβος Αθανάσιος, 24 ετών, από το Ματσούκι
18. Μαστοράκη Όλγα, 53 ετών, από τους Χουλιαράδες
19. Πρέντζα Γεωργίτσα, 48 ετών, από το Πετροβούνι
20. Πρέντζα Ευθαλία, 18 ετών, από το Πετροβούνι
21. Πρέντζα Ευτυχία, 20 ετών, από το Πετροβούνι
22. Πρέντζα Μαρία, 15 ετών, από το Πετροβούνι
23. Πρέντζας Ευάγγελος, 56 ετών, από το Πετροβούνι
24. Πρέντζας Σπυρίδων, 53 ετών, από το Πετροβούνι
25. Σιόντης Α. Κώστας, 40 ετών, από τους Μουζακαίους
26. Σιόντης Γ. Κώστας, 24 ετών, από τους Χουλιαράδες
27. Τάτση Αικατερίνη, 30 ετών, από το Πετροβούνι
28. Τάτσης Δημήτριος, 32 ετών, από το Πετροβούνι
29. Τσέκας Νικόλαος (οδηγός του λεωφορείου), 49 ετών, από τον Παρακάλαμο.

Το λεωφορείο μετέφερε υπεράριθμους επιβάτες, και ο οδηγός του είχε αναφέρει πρόβλημα στα φρένα, αλλά η εντολή του Κ.Τ.Ε.Λ. ήταν να εκτελέσει αυτό το δρομολόγιο και να τα επισκευάσει μετά. Δεν πρόλαβε. Για λίγο καιρό μετά το δυστύχημα, επικαλούμενο λόγους ασφαλείας, το ΚΤΕΛ Ιωαννίνων διέκοψε τα δρομολόγια στην περιοχή.

Έτσι αφηγείται το τροχαίο η κα. Σταυρούλα Βράνου, η μία από τους πέντε επιβάτες που σώθηκαν:

«Πλησίαζαν οι μέρες των Χριστουγέννων και θα πήγαινα στο χωριό μου τους Χουλιαράδες. Ήμουν τότε 17 στα 18 μου χρόνια Δεν ανέβηκα την προηγούμενη ημέρα γιατί δεν είχα γυναικεία παρέα και ξέρετε την εποχή εκείνη ήταν δύσκολο να ταξιδέψει μια γυναίκα ανύπαντρη μόνη της σε τόσους άντρες. Μιας και κανόνισα με την κουμπάρα μου η οποία λέγονταν Όλγα Μαστοράκη, αποφασίσαμε να ταξιδέψουμε την Δευτέρα 22 Δεκέμβρη του έτους 1958 το πρωί. Μάλιστα τα εισιτήρια μου τα είχε κλείσει εκείνη.

Δευτέρα πρωί πήγαμε στο πρακτορείο του ΚΤΕΛ Ιωαννίνων για τα χωριά μας που τότε βρισκόντανε ακριβώς πίσω απ’ το τζαμί της Καλούτσιανης. Ήταν νωρίς το πρωί γύρω στις 7 η ώρα. Το λεωφορείο ήταν μικρό με 24 θέσεις. Να διευκρινίσω ότι τα δρομολόγια τότε ήταν δύο, ένα πρωινό και ένα απογευματινό. Εμείς όπως και όλοι οι αδικοχαμένοι επιλέξαμε το πρωινό δρομολόγιο, αγνοώντας τα παιχνίδια της μοίρας.

Το λεωφορείο σχεδόν γέμισε και ξεκινήσαμε για το μοιραίο και τελευταίο για πολλούς ταξίδι.

Στο Χαροκόπι όμως το λεωφορείο σταμάτησε να πάρει κι άλλους επιβάτες και θυμάμαι ότι μόλις το αυτοκίνητο γέμισε ο οδηγός δεν ήθελε να πάρει τους πλεονάζοντες, αλλά αυτοί επέμεναν και τελικά έπεισαν τον οδηγό και τον εισπράκτορα να τους μεταφέρουν. Οι άνθρωποι αυτοί είχαν βρεθεί σε γάμο στο Χαροκόπι και ασφαλώς ήθελαν να ταξιδέψουν και να φτάσουν στα χωριά τους. Μετά από πολλά παρακάλια, ο οδηγός δέχτηκε τελικά να τους πάρει και θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι είχανε γεμίσει τον διάδρομο βάζοντας καρεκλάκια για να καθίσουν.

Φτάνοντας στο Τσίμποβο στο ποτάμι, συναντήσαμε κι άλλον έναν χωριανό μας τον Κώστα Σιόντη (σ.σ. υπήρχαν δύο επιβάτες με αυτό το ονοματεπώνυμο, που πιθανόν να ήταν πρώτα ξαδέλφια, και οι δύο σκοτώθηκαν), ο οποίος σταμάτησε το λεωφορείο αλλά ο οδηγός δεν τον πήρε.

Παίρνοντας όμως τις ανηφόρες με τα πέταλα το λεωφορείο, τον ξανασυναντά στο επόμενο πέταλο καθώς αυτός με πεζοπορία «έκοβε» δρόμο και κατάφερνε με κόπο να βρεθεί πάλι μπροστά απ’ το λεωφορείο. Αλλά και πάλι ο οδηγός δεν τον πήρε, μέχρι να ξανασυναντηθούν στο αμέσως επόμενο πέταλο και τελικά να πείσει τον οδηγό κατάκοπος όπως ήταν να τον πάρει κι αυτόν. Τι να πώ…. Αυτός ο άνθρωπος κυνηγούσε την μοίρα του. Χίλιες φορές να μην τον είχε πάρει, τώρα θα ζούσε ο άνθρωπος. Λίγα πέταλα ακόμη του απέμειναν για να φτάσει, κάτι λιγότερο από 1000 μέτρα. Τι να πει κανείς… έτσι ήθελε ο Θεός.

Έτσι συνολικά πριν την μοιραία στροφή οι επιβαίνοντες στο λεωφορείο έγιναν 34 άτομα μαζί με τον οδηγό και τον εισπράκτορα. Φανταστείτε σε 24 ατόμων λεωφορείο ήμασταν 34 άτομα. Το δρομολόγιο τότε γινόντανε μέχρι το χάνι του Μήτσου Βαγγέλη που βρισκόντανε στον Κέδρο. Η ώρα πρέπει να πλησίαζε τις 9 με 9.30 το πρωί και ήταν μια ηλιόλουστη μέρα.

Στην μοιραία λοιπόν στροφή, λίγο πριν φτάσουμε στον τελικό προορισμό μας και λόγω του ότι ο δρόμος τότε ήταν πιο στενός από τώρα, το λεωφορείο δεν κατάφερε να πάρει αμέσως την στροφή και χρειαζόντανε να κάνει μανούβρα. Ο εισπράκτορας προσπαθούσε τότε να κατευθύνει τον οδηγό και κατέβηκε με σκοπό να βάλει μια πέτρα στους πίσω τροχούς του αυτοκινήτου και την κρατούσε στα χέρια του αλλά….. Ξαφνικά όπως ήμουν και σχετικά αφηρημένη, δεν κατάλαβα τι γινόντανε εκείνη την στιγμή. Ακούω την κουμπάρα μου και χωριανή μου που φώναξε «Μωρέ τι πάθαμε…» και τότε το λεωφορείο σηκώθηκε σχεδόν αμέσως στις πίσω ρόδες. Εμείς οι δύο με την κουμπάρα μου, καθόμασταν στις πρώτες θέσεις και εγώ χωρίς να καταλάβω τίποτε και ασυνείδητα, όπως φώναξε η κουμπάρα μου, σηκώθηκα όρθια και βρέθηκα έξω απ’ το λεωφορείο απ’ την ανοικτή πόρτα που είχε αφήσει ο εισπράκτορας. Χωρίς να το καταλάβω και χωρίς να πηδήξω απ’ αυτό. Το μόνο που θυμάμαι απ’ αυτήν την στιγμή είναι ότι μόλις σήκωσα το κεφάλι αφότου βρέθηκα έξω από το λεωφορείο είναι οι τέσσερις ρόδες του. Είχε ήδη αναποδογυρίσει. Με είχα δε χτυπήσει λίγο στο πόδι μου, δεν ξέρω πώς.

Όπως κατάλαβα αργότερα, πρέπει το λεωφορείο να βρήκε μπάζα στις πίσω ρόδες, και όπως ήταν και μεγάλη κατηφόρα, ξέφυγε απ’ τον έλεγχο του οδηγού και ξεκίνησε να αναποδογυρίζει.

​Αρκεστήκαμε μέσα στην ταραχή μας να βλέπουμε το λεωφορείο να κατευθύνεται όπως αναποδογύριζε προς το ποτάμι. ΄΄Τι πάθαμε …΄΄ λέω στον εισπράκτορα και μου απαντά ΄΄εμείς δεν πάθαμε τίποτε, αλλοίμονο στον κόσμο΄΄.

Και ξαφνικά τον έχασα τον εισπράκτορα. Πήρε τον κατήφορο πίσω απ’ το λεωφορείο. Αυτό είχε αρχίσει να διαλύεται πέφτοντας. Στο πρώτο κτύπημα στον τοίχο που υπήρχε πετάχτηκε κι ένας άντρας ουσιαστικά στο κενό αλλά αυτός σώθηκε γιατί σκάλωσε σε κάτι πουρνάρια. Κι όπως διαλύονταν το λεωφορείο άψυχα κορμιά άρχισαν να διασκορπίζονται δεξιά και αριστερά. Η ταραχή μας ήταν πολύ μεγάλη. Εγώ τα είχα τόσο χαμένα που άρχισα να μαζεύω τις φουρκέτες που μου είχαν φύγει απ’ τα μαλλιά μου που τα είχα τότε μακριά. Ο εισπράκτορας όπως σας είπα είχε εξαφανιστεί κι αυτός.

Άρχισα να ανηφορίζω και λίγα μέτρα πιο πάνω συναντώ μια γυναίκα που έβοσκε τα πρόβατά της και είχε δει το λεωφορείο. Της ζήτησα να με βοηθήσει γιατί ζαλιζόμουν. Ίσως απ’ την ταραχή μου; Γιατί χτύπημα δεν είχα εκτός απ’ το πόδι μου. Της λέω τότε ΄΄ζαλίζομαι πιάσε με να καθήσω κάπου΄΄. Η γυναίκα αυτή λοιπόν μου απάντησε πως ΄΄α δεν πιάνω κανέναν εγώ, είμαι νιόπαντρη΄΄.

΄΄Καλά της λέω ζωντανή είμαι δεν είμαι πεθαμένη΄΄.. Έτσι πίστευε τότε ο κόσμος…. Τελικά δεν με βοήθησε . Έκατσα μόνη μου σε μια πέτρα.

Έμεινα εκεί θολωμένη, κάτι σαν τρελή. Δεν μπορούσα να το πιστέψω αυτό που είχε συμβεί. Σκεφτόμουν ότι είχε χαθεί και η κουμπάρα μου μαζί με τόσο κόσμο. Σε πέντε λεπτά είχε αρχίσει να έρχεται κόσμος που κατέβαιναν για τα Γιάννενα στα πρώτα άτομα που κατέβαιναν ήταν και ένας γαμπρός μου που περίμενε την αδερφή του να ανέβει στο χωριό με το λεωφορείο.

΄΄Η Μαρία ήταν μέσα;΄΄ με ρωτάει αυτομάτως. Μόλις του είπα ότι δεν ήταν μέσα άρχιζε να μ’ αγκαλιάζει σαν τρελός.

Άλλοι είχαν ήδη ανέβει στο χάνι κι εκεί με το τηλέφωνο του Μήτσου Βαγγέλη είχαν αρχίσει να ειδοποιούν και στα Γιάννενα και στα χωριά τον κόσμο. Αρκετοί άνθρωποι που βρίσκονταν στο χάνι, είχαν ήδη αρχίσει να κατεβαίνουν για τον τόπο του δυστυχήματος, για να δουν και να προσφέρουν βοήθεια. Ποια βοήθεια;…

Ο γαμπρός μου με ανέβασε μέχρι το χάνι και με έβαλαν σε ένα άλογο για να πάω στο χωριό. Πρώτη μου φορά ανέβαινα σε άλογο γιατί τα φοβόμουνα.

Στην είσοδο του χωριού με περίμενε ο πατέρας μου. Είχαν ήδη μάθει για το λεωφορείο γιατί ο πατέρας μου ήταν γραμματέας και πήραν αμέσως τηλέφωνο. Ο πατέρας μου πάλι, είχε επικοινωνήσει με έναν θείο μου στα Γιάννενα και καθώς εκείνος του είπε πως είχα φύγει για το χωριό, γύρισε στην μάνα μου και της είπε ΄΄πάρε ένα τσουβάλι και πάμε να μαζέψουμε την Σταυρούλα απ’ το ποτάμι΄΄.

Δύσκολες ώρες μα πιο πολύ για τους ανθρώπους εκείνους που είχαν τρελαθεί, μη ξέροντας ποιοι απ’ τους δικούς τους ταξίδευαν και ποιοι όχι. Βγήκε και η μάνα μου και τότε ξεσπάσαμε όλοι σε κλάματα.

Κάπου εκεί τελείωσαν για μένα, όλα όσα τράβηξα. Αλίμονο στον κόσμο που χάθηκε. Απλά, βλέπαμε τον κόσμο να κουβαλάει τους νεκρούς του και όλη η περιοχή να έχει ένα αβάσταχτο πένθος.

Αργότερα έμαθα πως σώθηκαν και άλλες δυο κοπέλες κατά την κατρακύλα του λεωφορείου, η μία όμως μέχρι να την πάνε στο νοσοκομείο στα Γιάννενα πέθανε. Σώθηκαν όμως κι ένας παππούς απ’ το Ματσούκι και ένας νεαρός τότε απ’ την Πράμαντα που ονομάζονταν θυμάμαι Γεροδήμος και ήταν φαντάρος τότε. Αυτός δε, είχε φτάσει με τα υπολείμματα του λεωφορείου κάτω στο ποτάμι και τον είδαν αφού είχαν περισυλλέξει τους άλλους. Τον είδαν μάλιστα να τους καλεί κουνώντας τα χέρια του. Συνολικά δηλαδή πέντε άτομα ζήσαμε απ’ αυτό το τραγικό δυστύχημα.

Στο Μιχαλίτσι και το Πετροβούνι τα θύματα δεν τα πήγαν στα σπίτια τους, αλλά τα ξενύχτησαν ομαδικά στις εκκλησιές.

Ανάμεσα στα θύματα ήταν και δύο αντρόγυνα με παιδί τους».

Στο σημείο του δυστυχήματος υπάρχει σήμερα μνημείο για τα θύματα, συγκεκριμένα ένα μεταλλικό γλυπτό που φιλοτέχνησε στην μνήμη των θυμάτων ο διεθνούς φήμης εικαστικός Θ. Παπαγιάννης, που κατάγεται από την περιοχή. Είναι κατασκευασμένο από ανοξείδωτο μέταλλο, σκόπιμα τσακισμένο σε κάποια σημεία συμβολικά για να θυμίζει την παραμόρφωση του λεωφορείου από την πτώση, που απεικονίζει άγγελο με ανοιγμένα τα φτερά. Επίσης υπάρχει πλάκα με τα ονόματα των θυμάτων.

Πηγή: Η ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΘΕΣΗ ΟΛΩΝ ΜΑΣ!