Πάμε πλατεία; – H αποτίμηση που δεν θέλει να κάνει ο δήμος

(Δημοτική Κίνηση ΣΤΡΟΦΗ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ)

Καθώς πλέον, σύμφωνα με δελτίο τύπου του δήμου, η πλατεία Χρυσοστόμου Σμύρνης ολοκληρώθηκε, είναι χρήσιμο να γίνει μια ουσιαστική αξιολόγηση του έργου. Δυστυχώς, η διαπίστωση είναι ότι η κριτική που κάναμε ήδη από το 2010 αποδείχτηκε ορθή: πρόκειται για ένα έργο σπάταλο, που ευνοούσε συγκεκριμένα εργολαβικά συμφέροντα, και το οποίο έχει δυσανάλογα μικρή κοινωνική χρησιμότητα για το κόστος του και πολλά προβλήματα στον σχεδιασμό και την υλοποίησή του.

 1. Υπέρογκο κόστος

Το 2013 αποκαλύπταμε τρεις ευκαιρίες που είχε ο δήμος για να μειώσει το κόστος του έργου (π.χ. επαναπροκηρύσσοντας το διαγωνισμό, ώστε να πάρει καλύτερες προσφορές), τις οποίες άφησε ανεκμετάλλευτες, ευνοώντας τον εργολάβο. Ακολούθησαν οι παρακάτω τρεις, που ανέβασαν το κόστος στα 3 εκ. ευρώ περίπου:

• Παρότι μετά τις κινητοποιήσεις των πολιτών τα δέντρα από την πλευρά της Κ. Παλαιολόγου δεν εγκιβωτίστηκαν σε τσιμέντο (πάλι καλα!), το κόστος του έργου δεν μειώθηκε αντίστοιχα!
• Στο τελικό κόστος δεν περιλαμβάνεται τελικά η δημιουργία παιδικής χαράς (όπως προβλεπόταν), αλλά αυτή θα πληρωθεί με χρήματα του δήμου (κόστος πολλές δεκάδες χιλιάδες ευρώ).
• Το έργο (που, ως επιφανειακό, ήταν τεχνικά απλούστατο,) ολοκληρώθηκε σε 2 χρόνια αντί για 6 μήνες. Ούτε αυτή η καθυστέρηση όμως οδήγησε σε μείωση του κόστους (π.χ. με ενεργοποίηση ρητρών για τον εργολάβο).

 2. Δυσανάλογα μικρή χρησιμότητα

Είχαμε επισημάνει εξαρχής ότι η πλατεία δεν χρειαζόταν ανακατασκευή, αλλά συντήρηση και εμπλουτισμό του πρασίνου και των υποδομών (με κόστος στο 1/5 του έργου). Το τελικό αποτέλεσμα δικαιώνει αυτόν τον ισχυρισμό:Ουσιαστικά με 3 εκ. ευρώ απλώς κόψαμε τους θάμνους, βάλαμε γκαζόν και προσθέσαμε ένα σιντριβάνι.

Εκτός από προκλητική σπατάλη την εποχή της κρίσης, η επιλογή αυτή οδήγησε, όπως είχαμε προβλέψει, να μην υλοποιηθούν άλλα, πιο χρήσιμα έργα (όπως νέο σχολείο ή πράσινη διαδρομή στην ξεχασμένη Άνω Ν. Σμύρνη).

Πρέπει επίσης να σημειωθεί πως οι άνθρωποι που επισκέπτονται την πλατεία (κάτι αναμενόμενο για έναν χώρο «του κουτιού»), το κάνουν γιατί αναζητούν έναν χώρο περιπάτου και παιχνιδιού. Είναι προφανές ότι θα έκαναν το ίδιο ακόμη και αν είχε επιλεγεί η πολύ φθηνότερη λύση της ήπιας ανάπλασης, που θα έστελνε επίσης το μήνυμα ότι η πλατεία δεν είναι εγκαταλειμμένη στην τύχη της. Από αυτή την άποψη το κόστος του έργου δεν αντιστοιχίζεται με τα οφέλη από αυτό.

 3. Λειτουργικά προβλήματα στον σχεδιασμό και αστοχίες στην υλοποίηση

• Όπως είχαμε επισημάνει, περιορίστηκε σημαντικά ο διαθέσιμος χώρος προς την πλευρά της Κ. Παλαιολόγου. Ευτυχώς τουλάχιστον δεν τσιμεντώθηκε αυτό το κομμάτι, αφήνοντας το χώμα να αναπνέει.
• Ευτυχώς επίσης μετακινήθηκε το μνημείο των Αρμενίων (όπως είχαμε προτείνει και είχε αρνηθεί η δημοτική αρχή) και πλέον δεν κλείνει το κεντρικό μονοπάτι, ενώ επίσης επενδύθηκε με ξύλο ολόκληρο το μεταλλικό παγκάκι που κοιτάζει τον δρόμο (κατάλαβαν ότι, όπως τους λέγαμε εξαρχής, το καλοκαίρι θα μπορείς να τηγανίσει εκεί πάνω).

 

Παρέμειναν όμως μια σειρά από άλλα προβληματικά στοιχεία:

• Το περιμετρικό παγκάκι κοιτάζει στον δρόμο (!)
• Το σιντριβάνι συγκρούεται οπτικά με το άγαλμα του Πατριάρχη και το υποβαθμίζει.
• Τα υπόλοιπα μνημεία είναι απλώς ατάκτως ερριμμένα σε διάφορα σημεία.
• Ούτε το πρανές της Κ. Παλαιολόγου ούτε το ρυάκι αποδεικνύονται ικανά να περιορίσουν τον θόρυβο από τον δρόμο, όπως ρητά προέβλεπε η μελέτη (και γι’ αυτό ήταν πανάκριβα). Αντίθετα το ρυάκι δεν έχει σχεδιαστεί σωστά ως προς τις αναλογίες του, με αποτέλεσμα το νερό να δείχνει στάσιμο και να μην παράγει ήχο.
• Τα παγκάκια έχουν τοποθετηθεί μέσα στο γκαζόν, χωρίς προστατευτική περίμετρο γύρω τους, με αποτέλεσμα μπροστά τους να μην αναπτύσσεται το γρασίδι και πρακτικά να βρίσκονται μέσα στη λάσπη.
• Παρά το απίστευτο κόστος του έργου, δεν έχει τοποθετηθεί σύστημα αυτόματου ποτίσματος, με αποτέλεσμα το «οικολογικό» γρασίδι να ποτίζεται με τη μάνικα.
• Οι ενώσεις των μεταλλικών στοιχείων έχουν στοιχεία προχειρότητας και κακοτεχνιών, ενώ το πολύ μικρό πάχος του μετάλλου το κάνει ευαίσθητο σε σκεβρώσεις (γι’ αυτό μάλιστα σε μερικά σημεία έχουν μπει μη προβλεπόμενες ενισχύσεις).
• Άτομα με αναπηρία δεν μπορούν να ακολουθήσουν τη διαδρομή της πλατείας, κάτι απαράδεκτο για ένα σύγχρονο έργο. Επιπλέον, οι προσβάσεις για ΑΜΕΑ είναι εξαιρετικά κακοφτιαγμένες (έχουν σκαλάκι), ενώ δεν υπάρχουν διάδρομοι για τυφλούς.
• Ενώ ο δήμος κομπάζει για τα «εντυπωσιακά» δείγματα αποδοχής των πολιτών, απαγορεύει σχεδόν κάθε δραστηριότητα μέσα στην πλατεία (π.χ. ποδήλατο, μπάλα), ενώ έχει τοποθετήσει και ειδικό εξοπλισμό για τα απορρίμματα των σκύλων, οι οποίοι όμως επίσης απαγορεύονται (αν και κάτι τέτοιο αντίκειται στον νόμο)!

 4. Μνημειακός χαρακτήρας

Παρότι πρόκειται για ένα ζήτημα με υποκειμενικά χαρακτηριστικά, θεωρούμε ότι τα παρακάτω στοιχεία είναι σχεδόν προφανή:

• Παραμένει μη πειστική η σύνδεση του υδάτινου στοιχείου (συντριβάνια, ριάκι) με τις μνήμες από τη Σμύρνη.
• Το ψηφιδωτό στο πρανές επίσης δεν λειτουργεί ως υπόμνηση της ιστορίας της πόλης, ενώ καταλαμβάνει άσκοπα ένα τεράστιο τμήμα της πλατείας μειώνοντας τη λειτουργική της επιφάνεια.
• Δεν είναι τυχαίο ότι η δημοτική αρχή στην παρουσίαση του έργου δεν εστιάζει καθόλου στα νέα στοιχεία της πλατείας (που κόστισαν 3 εκ. ευρώ, ας το πούμε ξανά) αλλά στα υπάρχοντα μνημεία της πλατείας, τα οποία θα μπορούσαν να έχουν αναδειχθεί με πολύ μικρότερο κόστος.

 

Η Στροφή Νέας Σμύρνης ήδη από το 2010 ανέδειξε τεκμηριωμένα και δυναμικά τα λάθη και τις αστοχίες του έργου.Αγωνίστηκε ενάντια στην σπατάλη, κινητοποιήθηκε μαζί με κατοίκους ενάντια στην παράνομη έναρξη των εργασιών, ενημέρωσε την κοινή γνώμη και άνοιξε τον διάλογο που θα όφειλε να είχε οργανώσει η δημοτική αρχή. Αποδεικνύεται σήμερα ότι η κριτική που ασκήσαμε ήταν βάσιμη.

Το ζήτημα όμως δεν είναι η εκ των υστέρων δικαίωση απέναντι στην αλαζονεία της δημοτικής αρχής, αλλά κάτι να μένει στο τέλος, γιατί φυσικά προγραμματίζονται ήδη τα επόμενα «μεγάλα έργα», όπως η ανάπλαση των οδών Ομήρου και Παλαιολόγου. Δεν πρέπει οι τεχνικές υπηρεσίες και όλοι μας να βγάλουμε διδάγματα από το υπέρογκο κόστος, τη δυσανάλογα χαμηλή χρησιμότητα, τις μεγάλες καθυστερήσεις, τους δήθεν συμβολισμούς;

 

• Καλούμε το δημοτικό συμβούλιο να προχωρήσει σε ψύχραιμη και τεκμηριωμένη αποτίμηση των μεγάλων έργων της τελευταίας δεκαπενταετίας στην πόλη μας, ώστε να προκύψουν αυτά ακριβώς τα διδάγματα, που να αποτελούν πυξίδα για τις επόμενες επιλογές.
• Καλούμε τη δημοτική αρχή να προχωρά σε ανοικτές διαβουλεύσεις και αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς για όλα τα έργα που προτίθεται να κάνει στην πόλη από δω και μπρος.