Πέτρος Σταυρακάκης: Έδωσε στην κρίση «τα παπούτσια στο χέρι» (video)

Μια µύτη που τη λένε Μαρία, ένα µηχάνηµα ονόµατι Μπάρµπα-Λιάς, ένα σκαµπό που φορά τακούνια και ζωγραφισµένα καλαπόδια που κρέµονται από το ταβάνι… Όλα τα παραπάνω βρίσκονται στο τσαγκαράδικο του κ. Πέτρου Σταυρακάκη στη Νέα Σµύρνη. Ο νεαρός ιδιοκτήτης, παίρνοντας γερά εφόδια από τον πατέρα του, έκανε ένα βήµα παραπέρα, εξελίσσοντας µια τέχνη που του επιτρέπει, όχι µόνο να επιβιώνει, αλλά και να δηµιουργεί.

Υφάντρα, νερουλάς, γαλατάς, βαρελάς, τσαγκάρης… Έχουν χυθεί τόνοι µελάνης για τα επαγγέλµατα που χάνονται. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, από τον κατάλογο µάλλον θα πρέπει να διαγράψουµε το τελευταίο, αφού λόγω της οικονοµικής κρίσης, το επάγγελµα του τσαγκάρη επανέρχεται στο προσκήνιο. «Πλέον, το σκέφτεσαι να πετάξεις ένα φθαρµένο παπούτσι. Ειδικά αν έχεις πληρώσει αρκετά χρήµατα για να το αποκτήσεις, θέλεις να εµπιστευτείς κάποιον που θα στο επιστρέψει στην πρότερη κατάσταση. Η επιδιόρθωση είναι φθηνότερη από την αγορά, γι’ αυτό και ο κόσµος αναζητά έναν καλό τσαγκάρη. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν πολλοί. Πάντως, µπορεί τα πράγµατα να είναι άσχηµα αλλά- έστω και µε δυσκολίες- από αυτή την τέχνη µπορείς να επιβιώσεις».

Στην περίπτωση του 33χρονου Πέτρου Σταυρακάκη, ισχύει το «Μάθε τέχνη…» παραφρασµένο: «Μάθε τέχνη και άστηνε και αν την αγαπάς πολύ, ξαναπιάστηνε». Ο ίδιος γνώριζε την τέχνη από µικρό παιδί, λόγω του πατέρα του. Ανέλαβε το οικογενειακό τσαγκαράδικο, έπειτα το έκλεισε, έψαξε να δει τι του ταιριάζει και µετά από χρόνια συνειδητοποίησε πως η επαγγελµατική του «Ιθάκη» δεν ήταν άλλη από τον… πρώτο σταθµό της επαγγελµατικής του διαδροµής. Έτσι λοιπόν, έφτιαξε το δικό τσαγκαράδικο, στη Ν. Σµύρνη. «Ο πατέρας µου είχε µαγαζί µε επιδιορθώσεις υποδηµάτων στην Ιεράπετρα. Στα δεκαεννιά µου το ανέλαβα εγώ, ωστόσο στα 27 το έκλεισα και κράτησα το καφέ που είχαµε παράλληλα µε το τσαγκαράδικο. Λίγα χρόνια αργότερα, µετακόµισα στην Αθήνα. Έκανα πολλές διαφορετικές δουλειές, οι οποίες δεν µου άρεσαν και αποφάσισα- αρχικά για λόγους επιβίωσης- να καταπιαστώ ξανά µε την τέχνη που γνώριζα. Εύκολα βρήκα δουλειά σαν τσαγκάρης, µέχρι που, πριν από τρία χρόνια, κατάφερα να ανοίξω το δικό µου κατάστηµα», αναφέρει ο ίδιος.

Με σύνθηµα «Σας δίνουµε τα παπούτσια στο χέρι», ο κύριος Σταυρακάκης δηµιούργησε το «Καλλιτεχνικό Τσαγκαράδικο», της οδού Οµήρου, µε στόχο να πάει ένα βήµα παρακάτω την τέχνη που διδάχτηκε από τον πατέρα του. Τσαγκάρης παλαιάς κοπής, που καταπιάνεται µε όλα τα είδη παπουτσιού, χωρίς να βιάζεται και να αφήνει αποκλειστικά τις µηχανές να κάνουν γρήγορη και πρόχειρη δουλειά, θεωρεί πως ένας καλός τεχνίτης πρέπει να διαθέτει υποµονή, διάθεση και να µπορεί να επικοινωνεί καλά µε τους πελάτες του. «Ο κόσµος παραπονιέται για τη συµπεριφορά πολλών τεχνιτών, οι οποίοι συχνά είναι από απρόσιτοι έως και αγενείς. Ο πελάτης θα προτιµήσει το µαγαζί σου για το καλό µαστοριλίκι αλλά και για τη συµπεριφορά σου. Υπάρχουν άνθρωποι που έρχονται στο τσαγκαράδικο δύο φορές την εβδοµάδα, ουσιαστικά για να πουν µια καληµέρα».

Παπούτσια (και πάλι) «του κουτιού»

Η δουλειά του τσαγκάρη δεν είναι εύκολη, ωστόσο µπορεί να γίνει εξαιρετικά δηµιουργική. Ένας καλός µάστορας πρέπει να «αποτάξει» τη λογική του express και συνάµα να µην επαναπαύεται. «Πρέπει να είσαι από τη φύση σου ευρηµατικός, διότι η επιδιόρθωση δεν ταυτίζεται µε την υποδηµατοποιία. Πλέον, ο υποδηµατοποιός µαθαίνει δέκα πράγµατα, τα βάζει σε µια σειρά και κατασκευάζει µια συγκεκριµένη κατηγορία παπουτσιών. Στην επιδιόρθωση τα βλέπεις όλα- από σαγιονάρα για τη θάλασσα, µέχρι γαλότσα και γούνινη µπότα. Οφείλεις λοιπόν να πειραµατίζεσαι αλλά και να ψάχνεις συνέχεια. Παράλληλα, πρέπει να ενηµερώνεσαι διαρκώς. Τι έβγαλε η τάδε εταιρία, πιο χρώµα είναι της µόδας κ.λπ. Το καλό είναι πως δεν βαριέσαι ποτέ, καθώς κάθε παπούτσι απαιτεί διαφορετική αντιµετώπιση».

Η θετική ανταπόκριση φαίνεται πως είναι και η µεγαλύτερη ηθική ανταµοιβή του επαγγέλµατος. Πρόσφατα, µια κυρία µου έφερε ένα ζευγάρι κατεστραµµένα παπούτσια, ζητώντας να της τα φτιάξω από την αρχή. Μου τα εµπιστεύθηκε, παρόλο που γνώριζε πως θα της κοστίσουν περισσότερο από την αγορά ενός καινούργιου ζευγαριού. Βλέπεις, όταν δεν κάνεις µαζική παραγωγή, το να φτιάξεις κάτι από την αρχή είναι δαπανηρό. Και όµως, τα παρέλαβε, µε πλήρωσε και είδα στα µάτια της ικανοποίηση».

Όλα καλά µέχρι εδώ. Σε κάθε επάγγελµα όµως υπάρχουν και αρνητικά. Σε αυτήν την περίπτωση, οι ανθυγιεινές συνθήκες εργασίες φαίνεται πως είναι το σηµαντικότερο. «Καθηµερινά δουλεύεις µέσα στη σκόνη, ενώ εισπνέεις πολλά χηµικά (σπρέι, κόλλες κ.ά.). Στα αρνητικά συγκαταλέγω και την επαφή µε τους πολύ ιδιότροπους πελάτες. Φροντίζω όµως, ό,τι και να γίνει, να παραµένω ευγενικός».

Οµαδική υπόθεση

Στη συνείδησή µου, η δουλειά του τσαγκάρη είναι καταγεγραµµένη, ως µία από τις πλέον µοναχικές. Ο µάστορας είναι σκυµµένος στον πάγκο του, αποµακρυσµένος από τον κόσµο. Συνεπώς, το οµαδικό πνεύµα δεν αρµόζει στο εν λόγω επάγγελµα. Και όµως. Μπαίνοντας όµως στο «Καλλιτεχνικό Τσαγκαράδικο», βλέπεις πως τρεις άνθρωποι είναι µια παρέα και ο ένας συµπληρώνει τον άλλον. Συχνά µάλιστα, το διασκεδάζουν, αποκαλώντας … «Μαρία», την µύτη που χρησιµοποιούν πιο συχνά και «Μπαρµπα-Λιά» ένα µηχάνηµα. Eπίσης, το µαγαζί δεν παραπέµπει στο κλασικό τσαγκαράδικο των παιδικών µου χρόνων, καθώς είναι φωτεινό, γεµάτο χρώµα και χαρούµενα αντικείµενα. «Στο µαγαζί δεν δουλεύω µόνος µου. Έχω µαζί µου τον Στέλιο, που τον παρότρυνα πριν καιρό να ασχοληθεί µε το επάγγελµα, αλλά και τη γυναίκα µου, την καλλιτέχνη της παρέας. Η Βαρβάρα ασχολείται µε τον καλλωπισµό των παπουτσιών. Τα ζωγραφίζει, κεντά λεπτοµέρειες και τους δίνει νέα όψη. Μας αρέσει να περνάµε καλά, αφού τις περισσότερες ώρες της ηµέρας βρισκόµαστε στο τσαγκαράδικο».

Ερωτήσεις & Απαντήσεις

Τι θα συµβουλεύατε ένα νέο παιδί που θέλει να γίνει τσαγκάρης;

Θα του έλεγα να µην λυπάται τον κόπο του. Μπορεί να χρειαστεί να δουλέψει µια ολόκληρη ηµέρα για κάτι που τελικά δεν θα το πληρωθεί. Το πρώτο πράγµα που θα πρέπει να κάνει ένας νέος, είναι να δουλέψει δίπλα σε έναν τεχνίτη για να µάθει τα βασικά. Αν δει πως του αρέσει, δεν πρέπει να µείνει στάσιµος. Πρέπει να προσπαθεί διαρκώς να βάζει τις δικές του πινελιές, να εξελίξει την τέχνη, να διαφοροποιηθεί.

Ποια είναι η ηθική ανταµοιβή του επαγγέλµατος;

Η ικανοποίηση που βλέπω στα µάτια του πελάτη, ο καλός λόγος που θα µου πει, ακόµα και αυτός που θα φύγει τσαντισµένος, γιατί δεν δέχτηκα το παζάρι.

Ποιο είναι το µυστικό του καλού µάστορα;

Η ευρηµατικότητα και η υποµονή. Πρέπει να αξιοποιείς όλες τις δυνατότητες, για να καταφέρεις να επιδιορθώσεις ένα φθαρµένο παπούτσι και να το παραδώσεις καινούργιο. Όπως ο κόσµος δεν θέλει να φορά ρούχα που φαίνονται µπαλωµένα, έτσι και τα παπούτσια δεν πρέπει να φαίνεται πως έχουν υποστεί επιδιόρθωση.

Της Νάντιας Γιαννούλη (http://lifepositive.gr)

http://www.nstv.gr – documentary on shoemaking
ντοκιμαντερ στην αναβιουσα τεχνη τους τσαγκαρη απο το nstv.gr. Τα γυρισματα εγιναν στο καλλιτεχνικο τσαγκαραδικο στη Νεα Σμυρνη