Νέα Σμύρνη: Eρμητικά κλειστό παραμένει το Μουσείο Θεάτρου Σκιών –  Συλλογή Μάνθου Αθηναίου

(Κείμενο – Φωτογραφίες: Ελένη Γρηγοριάδου) Κλειστό συνεχίζει να παραμένει το Μουσείο Θεάτρου Σκιών –  Συλλογή Μάνθου Αθηναίου στη Νέα Σμύρνη,  το οποίο αποτελεί ένα από τα μοναδικά Μουσεία Θεάτρου Σκιών στη χώρα. Το Μουσείο Θεάτρου Σκιών είναι αφιερωμένου αποκλειστικά στο έργο του καραγκιοζοπαίχτη Μάνθου Αθηναίου, ο οποίος δώρισε τη συλλογή του στο Δήμο Νέας Σμύρνης το 2007 η οποία περιλαμβάνει εκατοντάδες φιγούρες θεάτρου σκιών, εκατοντάδες ρεκλάμες, σκηνικά, set φωτισμού, ηχητικά ντοκουμέντα, σκηνικά βοηθήματα, μπερντέδες κ.α., τα οποία ο ίδιος ο Μάνθος Αθηναίος  εμπιστεύτηκε στον Δήμο λίγο πριν φύγει από τη ζωή.  Σκοπός του μουσείου είναι η προβολή της προσφοράς του Μάνθου Αθηναίου, η παρουσίαση των έργων του καθώς και η μελέτη εν γένει του θεάτρου σκιών στην Ελλάδα.

Το Μουσείο στεγάζεται στο 2^ο όροφο μισθωμένου κτιρίου επί της οδού Ελ. Βενιζέλου 87, συνολικής επιφάνειας 170m2 το οποίο ήδη φιλοξενεί στον 1^ο όροφο το Ψηφιακό Μουσείο του Δήμου Νέας Σμύρνης. Επρόκειτο να εγκαινιαστεί τον Σεπτέμβριο του 2022 αλλά κάτι τέτοιο δεν ανακοινώθηκε επίσημα.

Η μοναδική φορά που το Μουσείο άνοιξε τις πύλες του ήταν στις 13 Νοεμβρίου 2022 όπου πραγματοποιήθηκε μια εξαιρετική ημερίδα από την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Η ιστορία της ελληνικής μουσικής» Ημερίδα Θεάτρου Σκιών με τίτλο  “Ηχητικές και οπτικοακουστικές καταγραφές του Καραγκιόζη”,  υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό & αθλητικό οργανισμό δήμου Νέας Σμύρνης. Έκτοτε το Μουσείο παραμένει κλειστό, ουσιαστικά δεν άνοιξε ποτέ επίσημα για το κοινό.

Ο Μάνθος Αθηναίος, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του Θεάτρου Σκιών, ακούραστος εργάτης και «διαπρεπής στην τέχνη του», όπως τον χαρακτήριζαν, έφυγε από τη ζωή στις 28 Ιουνίου 2009. Ο Μάνθος Λιονέτης (το πραγματικό του επίθετο) γεννήθηκε στην Αθήνα (1925). Από μικρός γοητεύεται από το Θέατρο Σκιών και μαθητεύει με τους «μαέστρους» της εποχής, Κώστα Μάνο και Δημήτρη Μανωλάκο.  Άρχισε να δίνει παραστάσεις, στην κατοχή, σε ηλικία 15 ετών. Έγινε γνωστός στις γειτονιές της Νέας Ελβετίας και της Βουλιαγμένης. Για πολλά χρόνια έδινε παραστάσεις στο «Αλσος» Παγκρατίου, με το πλήρες δραματολόγιο του Καραγκιόζη και με ευρηματικούς αυτοσχεδιασμούς, αξιοποιώντας κάθε φορά την επικαιρότητα. Τη δεκαετία του 1960 ανοίγει το δικό του θέατρο στη Ν. Σμύρνη. Το Κηποθέατρο, το καλοκαιρινό εργαστήρι του Μάνθου Αθηναίου, υπήρξε «φυτώριο» νέων καραγκιοζοπαιχτών. Συνεργάστηκε με μουσικούς όπως ο Αγάθωνας, οι Δημήτρης και Γιώργος Κοντογιάννης, ο Γιώργος Παπαδάκης, ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο Ανδρέας Τσεκούρας, ο Νίκος Καρατάσος κ.ά.

Ο Δήμος Ν. Σμύρνης το 2003 τιμώντας το έργο του νεοσμυρνιού Μάνθου του Αθηναίου είχε προβεί στην έκδοση καλαίσθητου, πολυτελούς Λευκώματος σε συνεργασία με το Πάντειο Παν/μιο, στο οποίο παρουσιάζεται το αρχείο φιγούρων και σκηνικών ενός από τους παλαιότερους καραγκιοζοπαίχτες. Το Λεύκωμα «ΜΑΝΘΟΣ ΑΘΗΝΑΙΟΣ: Φιγούρες & Σκηνικά του Θεάτρου Σκιών» εκδόθηκε από τις Εκδόσεις Βιβλιόραμα και την επιμέλεια είχε ο Πανεπιστημιακός Νίκος Κοταρίδης. Η μελέτη και η καταγραφή αυτή του αρχείου του Μάνθου του Αθηναίου, το οποίο αποτελείται από 1.500 κομμάτια – ορισμένα από τις αρχές του 1900, είναι πανελλαδικά η πρώτη έρευνα για το θέμα του Καραγκιόζη. Το όλο εγχείρημα ήταν μια σημαντική προσπάθεια διάσωσης και διατήρησης της Ελληνικής αστικής λαϊκής παράδοσης. Ενώ, η συνεργασία Δήμου Ν. Σμύρνης και Παντείου Παν/μίου προσέδωσε ιδιαίτερο κύρος στην έκδοση.

Αξίζει να σημειωθεί πως το Μουσείο Θεάτρου Σκιών στη Νέα Σμύρνη, εκτός από φόρο τιμής στον σπουδαίο καραγκιοζοπαίχτη Μάνθο Αθηναίο, αποτελεί ένα πυρήνα πολιτισμού και διαχρονικής ελληνικής παράδοσης και ιστορίας. Ο ίδιος ο Μάνθος Αθηναίος εμπιστεύτηκε αυτό το πλούτο στο Δήμο και τώρα ρημάζει. Φημολογείται ότι οι φιγούρες του καραγκιόζη είναι άφαντες από τον χώρο. Να μας εξηγήσει επιτέλους κάποιος γιατί το Μουσείο παραμένει κλειστό ενώ ήταν έτοιμο να εγκαινιαστεί, τι μεσολάβησε??? Έτσι λοιπόν, άλλη μια εορταστική περίοδο οι πολίτες και τα σχολεία δεν είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν τα καταπληκτικά εκθέματα του Μάνθου Αθηναίου. Θα σταματήσω εδώ. Δημοσιεύω φωτογραφίες όπως ήταν το Μουσείο, με τις βιτρίνες του και τις φιγούρες στις 27/9/2022 που πραγματοποιήθηκε το φωτογραφικό ρεπορτάζ.

Όσο για το Ψηφιακό Μουσείο Νέας Σμύρνης, που στεγάζεται στο ίδιο κτίριο, αν και δεν είναι επι του παρόντος ενημερώνουμε ότι υπολειτουργεί μέχρι νεοτέρας…