«Η μουσική ως σύγχρονο μαθησιακό και θεραπευτικό εργαλείο» (VIDEO)

Το Δημοτικό Ωδείο Γλυφάδας και ο Δήμος Γλυφάδας διοργανώνουν το Σάββατο ώρα 7.00 μ.μ. στο Δημοτικό Θέατρο Μελίνα Μερκούρη, Γ.Γεννηματά και Αν. Ρωμυλίας 123, Ανω Γλυφάδα, ένα τιμητικό αφιέρωμα στο επιστημονικό και μουσικό έργο του καρδιολόγου, συνθέτη και συγγραφέα Θανάση Δρίτσα. Η είσοδος θα είναι ελεύθερη.

Ο Θανάσης Δρίτσας είναι διεθνώς αναγνωρισμένος για το πρωτοποριακό επιστημονικό του έργο που αφορά τη χρήση της μουσικής ως θεραπευτικού εργαλείου στη σύγχρονη κλινική ιατρική. Εχει δημοσιεύσει σημαντικές επιστημονικές εργασίες πάνω στο αντικείμενο των βιολογικών μηχανισμών της δεκτικής μουσικής θεραπείας (music medicine) σε καρδιολογικούς ασθενείς, επίσης μελέτες στην ποιότητα ζωής, ψυχοκοινωνική καρδιολογία, κοινωνική επιδημιολογία, φυσιολογία της άσκησης και πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Ως συγγραφέας έχει εκδόσει δοκίμια, επιστημονικές μελέτες, βιβλία λογοτεχνίας, παραμύθια για παιδιά. Υπήρξε παραγωγός του Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας (1999-2001). Αρθρογραφεί τακτικά στον έντυπο και τον ηλεκτρονικό τύπο. Ως καρδιολόγος εργάζεται στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο. Το αφιέρωμα στο έργο του Θανάση Δρίτσα θα αρχίσει με ομιλία του που έχει τίτλο «Η μουσική ως σύγχρονο μαθησιακό και θεραπευτικό εργαλείο». Στη συνέχεια ο συνθέτης θα παρουσιάσει έναν ολιγόλεπτο θεραπευτικό αυτοσχεδιασμό για πιάνο με παράλληλη προβολή φωτογραφιών και γενικό θέμα «Λογισμοί και διαλογισμοί». Η εκδήλωση θα κλείσει με τραγούδια του Θανάση Δρίτσα από το δίσκο του «Στην άκρη των παραμυθιών» αλλά και με ανέκδοτα τραγούδια σε πρώτη εκτέλεση. Ο συνθέτης θα συνοδεύσει στο πιάνο τη φωνή της ερμηνεύτριας Αθηνάς Δημητρακοπούλου.

(enet.gr)

Θαν. Δρίτσας>Πως να νικήσεις το έμφραγμα. Μια συγκλονιστική συνέντευξη του καρδιολόγου, συνθέτη και συγγραφέα

\

Ο Θανάσης Δρίτσας είναι ένας καρδιολόγος-καλλιτέχνης, που προσεγγίζει την ανθρώπινη καρδιά όχι μόνο μέσα από την ιατρική, αλλά και μέσα από τη  μουσική και της γραφή. Καρδιολόγος,  μουσικοσυνθέτης και συγγραφέας, πιστεύει στη δύναμη της τέχνης, καθώς και στην άρρηκτη σχέση σώματος και ψυχής. Μεταξύ άλλων έχει αναγνωρισθεί διεθνώς ως πρωτοπόρος για την κλινική  και ερευνητική του δραστηριότητα στη χρήση της μουσικής ως θεραπευτικού μέσου (music medicine) τονίζοντας πως η μουσικοθεραπεία δεν καταργεί την κλασική ιατρική ούτε την υποκαθιστά αλλά την συμπληρώνει.

Τι ήρθε πρώτα στη ζωή σας η μουσική ή η ιατρική και πότε συναντήθηκαν αυτοί οι δρόμοι;

Πρώτη ήρθε η μουσική, άρχισα τη σχέση μου με τη μουσική από την ηλικία των 8 ετών με πάθος. Πάντα θαύμαζα τους μεγάλους συνθέτες και ήθελα να αποκτήσω τα εφόδια και τα εργαλεία ώστε να γράψω τη δική μου μουσική, με ενδιέφερε να είμαι περισσότερο δημιουργός και λιγότερο ερμηνευτής στη μουσική. Μεγάλωσα σε ιατρική οικογένεια και ο πατέρας μου άσκησε με πάθος την παιδιατρική. Είχα μεγάλη κλίση στα μαθηματικά, τη φυσική και τη χημεία όμως αποφάσισα να διαλέξω ιατρική επειδή ταίριαζε περισσότερο στην ψυχοσύνθεση μου, η ιατρική και η βιολογία είναι γεμάτη περιπέτειες και εκπλήξεις επειδή ασχολούνται με ζωντανούς οργανισμούς. Όταν ήμουν μαθητής στο γυμνάσιο διάβασα ένα άρθρο σε ένα μαθητικό περιοδικό (Ο Φυσικός Κόσμος) που σχολίαζε μια επιστημονική έρευνα που έδειχνε πόσο θετική ήταν η επίδραση της κλασικής μουσικής στην ανάπτυξη των φυτών, αυτό τότε με συγκλόνισε. Το κουβαλούσα φαίνεται μέσα μου μέχρι τη δεκαετία του ‘90 και τότε άρχισα να μελετάω τα επιστημονικά δεδομένα πάνω στην επιστήμη της μουσικοθεραπείας. Άρχισα να κάνω έρευνα πάνω στην επίδραση της μουσικής σε καρδιολογικούς ασθενείς όταν ήρθα στο Ωνάσειο, περίπου στα μέσα της δεκαετίας του ‘90.

Τι εφόδια χρειάζεται κάποιος για να γίνει καλός μουσικός και τι χρειάζεται για να γίνει καλός γιατρός;

Ο καλλιτέχνης γεννιέται με μια προδιάθεση, μια σπίθα που λέγεται ταλέντο, ένα ανεξήγητο πάθος για την τέχνη της μουσικής που τον καθοδηγεί αόρατα. Όμως το ταλέντο για να γίνει φωτιά χρειάζεται συστηματική μελέτη και εκπαίδευση. Στην ιατρική δεν υπάρχει κάποιου είδους ταλέντο ή προδιάθεση, δεν γεννιέται κανείς ιατρική ευφυία. Η ιατρική χρειάζεται μέση ευφυία, επιμέλεια, πειθαρχία, αγάπη στο βιβλίο, υπομονή, βιολογική αντοχή την οποία χρειάζεται πχ ένας χειρουργός ή αντοχή που χρειάζεται ο γιατρός για τα ξενύχτια των εφημεριών. Πάνω από όλα ο καλός γιατρός για εμένα πρέπει να είναι άτομο που θέλει να βοηθήσει ουσιαστικά τον πάσχοντα άνθρωπο, να θέλει να ακούσει το πρόβλημα, και όχι να είναι ένας εγωκεντρικός τύπος. Αυτά βέβαια τα προσόντα αφορούν τους κλινικούς γιατρούς γιατί όσοι ενδιαφέρονται για ακαδημαική καριέρα πρέπει να αγαπούν την έρευνα, να διαθέτουν την περιέργεια του ερευνητή και να τους αρέσει το συγγραφικό έργο. Στην Ελλάδα για πολλούς λόγους οι περισσότεροι θεωρούν ότι ο καλός γιατρός είναι ο καθηγητής, οι έλληνες έχουν μια λαγνεία με τη λέξη καθηγητής. Δεν είναι όμως αλήθεια ότι οι καλύτεροι γιατροί είναι πάντα οι καθηγητές.

Είναι αλήθεια ότι η ενασχόληση με την μουσική βοηθάει στην αύξηση της ευφυίας και την απόκτηση δεξιοτήτων;

Έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι τα παιδιά που ξεκινάνε συστηματική μουσική εκπαίδευση σε ηλικία 5-7 ετών αποκτούν ένα προνόμιο και σε άλλες δεξιότητες και ανώτερες γνωστικές λειτουργίες. Τα μουσικά παιδιά έχουν γενικά καλή επίδοση και σε άλλους τομείς όπως πχ στις γλώσσες ή τα μαθηματικά, έχουν συχνά καλύτερη μνήμη και συγκέντρωση, έχουν πιο αναπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη, συνεργάζονται καλύτερα με άλλα παιδιά, είναι πιο κοινωνικά και εκφραστικά άτομα. Επίσης η μουσική αποτελεί ένα εξαιρετικό δια βίου εργαλείο διαχείρισης του άγχους. Ένας διάσημος μουσικοπαιδαγωγός έχει πει ότι σίγουρα όλοι οι έξυπνοι άνθρωποι δεν είναι μουσικοί αλλά σίγουρα όλοι οι μουσικοί είναι έξυπνοι.

Έχετε ασχοληθεί ιδιαίτερα επιστημονικά με την σχέση που έχει ο ψυχισμός του ανθρώπου με την υγεία της καρδιάς. Πόσο λοιπόν σχετίζεται το άγχος με την πιθανότητα να πάθουμε έμφραγμα;

Σώμα και ψυχή πρέπει να τα βλέπουμε σαν ένα πράγμα, είναι σαν συγκοινωνούντα δοχεία. Όλες οι παθήσεις είναι ψυχοσωματικές. Το χρόνιο στρες προκαλεί μόνιμη αύξηση της κορτιζόνης και της αδρεναλίνης που κυκλοφορεί στο αίμα, έτσι σε χρόνιο επίπεδο το στρες μπορεί να προκαλέσει αρτηριακή υπέρταση, τάση για σακχαρώδη διαβήτη και διαταραχές των λιπιδίων, επίσης αυξάνει την συγκολλητικότητα των αιμοπεταλίων με αποτέλεσμα έντονη τάση για θρομβώσεις. Επιπλέον  η διάγνωση της κατάθλιψης αφενός στο γενικό πληθυσμό αυξάνει ελαφρά την πιθανότητα να πάθει κάποιος καρδιαγγειακό επεισόδιο αφετέρου η εμφάνιση σοβαρής κατάθλιψης μετά από έμφραγμα αυξάνει πολύ σημαντικά την πιθανότητα να πάθει κανείς νέο έμφραγμα ή νέο οξύ στεφανιαίο επεισόδιο μέσα στον επόμενο χρόνο μετά το αρχικό έμφραγμα.

Το έχουν αποδεχθεί γενικά οι καρδιολόγοι ότι ο αρνητικός ψυχισμός είναι εξ ίσου σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την υγεία της καρδιάς ή πιστεύουν ότι μόνον οι βιολογικοί παράγοντες (πχ υψηλή χοληστερόλη, υπέρταση, διαβήτης) είναι αποδεκτοί; Πόσο συχνά οι καρδιολόγοι παραπέμπουν ασθενείς για ψυχιατρική εκτίμηση και πόσο συχνά οι ψυχίατροι παραπέμπουν σε καρδιολόγο;

Απαιτείται πιο συστηματική εκπαίδευση και ενημέρωση των καρδιολόγων και των καρδιοχειρουργών έτσι ώστε να πεισθούν απόλυτα για την σημασία της ψυχοκοινωνικής εκτίμησης των ασθενών τους. Ο καλύτερος τρόπος να εκτιμήσει και να τροποποιήσει κανείς τους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες είναι να εντάξει κάποιον ασθενή σε ένα πρόγραμμα καρδιακής αποκατάστασης πχ μετά από ένα έμφραγμα ή μια επέμβαση μπαι-πας. Τα προγράμματα αποκατάστασης περιλαμβάνουν προγράμματα άσκησης, ψυχοκοινωνικής εκτίμησης, τροποποίησης παραγόντων κινδύνου (πχ ελάττωση υψηλής χοληστερόλης, ρύθμιση σακχάρου και αρτηριακής πίεσης, θεραπεία της κατάθλιψης κλπ). Δυστυχώς οι περισσότεροι καρδιολόγοι πιστεύουν αποκλειστικά στην φαρμακευτική αντιμετώπιση (πχ στατίνες) ή τις μηχανικές παρεμβάσεις (βλ. αγγειοπλαστική ή μπάι-πας) και δεν γνωρίζουν την μεγάλη αξία της καρδιακής αποκατάστασης (cardiac rehabilitation). Τελευταία οι καρδιολόγοι έχουν αρχίσει να παραπέμπουν τους ασθενείς τους για ψυχιατρική εκτίμηση αλλά αυτό δεν συμβαίνει συχνά, άλλωστε για πολλούς ασθενείς η ψυχιατρική εκτίμηση παραμένει ταμπού. Οι ψυχίατροι στην Ελλάδα δεν παραπέμπουν ακόμη καταθλιπτικούς ασθενείς για ψυχιατρική εξέταση, ίσως το κάνουν όμως στο απώτερο μέλλον.

Με ποιο τρόπο η μουσική ωφελεί την υγεία της καρδιάς μας;

Με την βοήθεια της μουσικής μειώνεται το χρόνιο στρες, ο άνθρωπος γίνεται περισσότερο αισιόδοξος και δημιουργικός. Κατάλληλα επιλεγμένη χαλαρωτική μουσική μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως φάρμακο για την ελάττωση της αρτηριακής πίεσης και των καρδιακών παλμών ακόμη και σε νοσηλευόμενους ασθενείς σε μονάδες εντατικής θεραπείας, επίσης η μουσική βοηθάει τον ύπνο και ανακουφίζει τον πόνο σε πολλές περιπτώσεις. Η μουσικοθεραπεία δεν σημαίνει μόνο να ακούμε κάποια ειδική μουσική αλλά υπάρχει και η ένταξη σε συστηματικά προγράμματα βιωματικής μουσικοθεραπείας που ασκούν ειδικά εκπαιδευμένοι θεραπευτές. Η μουσικοθεραπεία δεν καταργεί την κλασική ιατρική ούτε την υποκαθιστά αλλά την συμπληρώνει.

Πόσο σημαντική είναι η πρόληψη και τι σημαίνει στην πράξη πρόληψη για την υγεία της καρδιάς μας;

Πρόληψη δεν σημαίνει βομβαρδισμός με πολλαπλές ιατρικές εξετάσεις γιατί οι πολλές εξετάσεις προκαλούν πανικό στους ασθενείς επειδή συχνά βρίσκεται κάτι που δεν είναι άξιο λόγου. Δυστυχώς οι καρδιολόγοι, για ευνόητους λόγους, παραπέμπουν συχνά για διαγνωστικές δοκιμασίες άτομα τα οποία είναι κλινικά υγιή και δεν έχουν κανένα παράγοντα κινδύνου. Πρόληψη για την υγεία της καρδιάς γενικά σημαίνει διατήρηση χαμηλού σωματικού βάρους, όχι κάπνισμα, συστηματική αερόβια άσκηση, διατροφή χαμηλή σε θερμίδες και λιπαρά, διατήρηση δημιουργικής έκφρασης (πχ συμμετοχή σε τάξεις χορού ή συμμετοχή σε ερασιτεχνικές μουσικές δραστηριότητες), να έχεις κανείς φίλους και να είναι κοινωνικά ενεργός, να διαβάζει βιβλία και να ταξιδεύει, επίσης να διαχειρίζεται το θυμό του και να εκφράζει άμεσα στους άλλους τα συναισθήματα του.Ιδιαίτερη προληπτική φροντίδα και εξειδικευμένες καρδιολογικές εξετάσεις πρέπει να ακολουθήσουν όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό στεφανιαίας νόσου (δηλ. γονείς ή αδέλφια με στεφανιαία νόσο), ιδιαίτερα αν πχ οι γονείς είχαν εκδηλώσει στεφανιαία νόσο σε σχετικά νέα ηλικία (<55 ετών).

*Ο Θανάσης Δρίτσας γεννήθηκε στην Αθήνα. Τελείωσε το Λύκειο στη Βαρβάκειο Πρότυπο Σχολή. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ειδικεύθηκε στην καρδιολογία  στα πανεπιστημιακά νοσοκομεία Guy’s & Hammersmith Hospital, RPMS, London, UK. Παράλληλα με τις ιατρικές του σπουδές μελέτησε ανώτερα θεωρητικά και σύνθεση με τους Κώστα Κυδωνιάτη και Γιάννη Ιωαννίδη και παρακολούθησε σεμινάρια σύνθεσης στην Royal Academy of Music, London, UK. Εχει αναγνωρισθεί διεθνώς ως πρωτοπόρος για την κλινική  και ερευνητική του δραστηριότητα στη χρήση της μουσικής ως θεραπευτικού μέσου (music medicine) και αποτελεί διακεκριμένο μέλος της Ευρωπαικής Καρδιολογικής Εταιρείας (FESC), μέλος της Αμερικανικής Εταιρείας Μουσικοθεραπείας (ΑΜΤΑ) και της Διεθνούς Εταιρείας Μουσικής στην Ιατρική (ISMM). Αποτελεί ενεργό μέλος του European Association of Cardiovascular Prevention and Rehabilitation (EACPR) της Ευρωπαικής Καρδιολογικής Εταιρείας (ESC). Πολλές επιστημονικές του εργασίες έχουν δημοσιευθεί σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά υψηλού δείκτη αναφοράς (citation impact factor) στα αντικείμενα της υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας, των καρδιακών αρρυθμιών, της αιμοδυναμικής της καρδιακής βηματοδότησης, της καρδιακής ανεπάρκειας, της φυσιολογίας της άσκησης, της καρδιακής αποκατάστασης (cardiac rehabilitation) και των θεραπειών μέσω μουσικής (music medicine & music therapy).

Παραγωγός της εκπομπής Μαγικός Αυλός του Τρίτου Προγράμματος της ΕΡΑ (1999-2001). Ως προσκεκλημένος ομιλητής έχει δώσει διαλέξεις και παράλληλα συναυλίες με έργα του ως συνθέτης σε πολλά επιστημονικά συνέδρια και αίθουσες συναυλιών στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Εχουν κυκλοφορήσει σε δίσκους (CD) τα έργα του: Εικόνες-String Images (MUSICA VIVA 2002), Υδατογραφίες (PROTASIS MUSIC 2004), Δύο Μουσικά Παραμύθια (LYRA 2005), Μορφέας-Θεραπευτικό CD που χρησιμοποιεί εμβρυικούς ήχους  για εισαγωγή ύπνου σε συνεργασία με τον αμερικανό αναισθησιολόγο Fred Schwartz (INFO HEALTH 2004), Θεραπευτικοί ήχοι απ’ όλο τον κόσμο (εκδ. Ελευθεροτυπία /Ε-Ιατρικά 2004) και πρόσφατα το CD με συλλογή τραγουδιών πάνω σε ελληνική ποίηση με τίτλο Στην άκρη των παραμυθιών, τραγούδια και ευθραυστοι ήχοι για φωνή και πιάνο (PROTASIS MUSIC 2008).

Επίσης είναι συγγραφέας των βιβλίων: Η Μουσική ως Φάρμακο (ΙΝFO HEALTH 2003), Κωδικός Μπλε-ιστορίες στα όρια ζωής και θανάτου (εκδ. Μπαρτζουλιάνος 2008),  Το όνειρο της Αθηνούλας-παραμυθένιες ιστορίες για μικρά και μεγάλα παιδιά (εκδ. Μπαρτζουλιάνος 2009) και Η ασθένεια της Υγείας (εκδ. Παπαζήση 2010). Επίσης είχε την εκδοτική επιμέλεια των βιβλίων Μουσικοκινητικά Δρώμενα ως Θεραπευτική Αγωγή (εκδ. Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών 2003) και η Τέχνη ως Μέσον Θεραπευτικής Αγωγής (εκδ. Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών 2004). Η μουσική του χρησιμοποιήθηκε από την χορογραφική ομάδα διεθνούς φήμης Gelabert-Azzopardi Companya de Danca στο Edinburgh International Art Festival 2004-Arthur’s Feet σε μία παράσταση την οποία παρουσίασαν ως χορευτές άτομα με αναπηρίες. Αρθρογραφεί συχνά σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης (βλ.Καθημερινή, Ελευθεροτυπία).

Εχει ιδρύσει και είναι Πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας Ποιότητας Ζωής & Ψυχοκοινωνικής Καρδιολογίας της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας. Είναι Πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Εργοσπιρομετρίας Ασκησης και Αποκατάστασης (ΕΛΕΕΡΓΑ). Εργάζεται ως καρδιολόγος στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο από το 1995 και είναι υπεύθυνος του τμήματος Δοκιμασιών Κόπωσης, Εργοσπιρομετρίας, Φυσιολογίας της Ασκησης και Καρδιακής Αποκατάστασης.

 

http://www.youtube.com/watch?v=XOOnYHmEQeY