Γεράσιμος Παπαδόπουλος: Σε κλοιό κινδύνων η Αττική
Άρθρο του Δρος Γεράσιμου Α. Παπαδόπουλου – Σεισμολόγου – Μέλους Συμβουλίου Διοίκησης Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου – Υποψήφιου Περιφερειακού Συμβούλου με την «Οικολογική Συμμαχία για την Περιφέρεια Αττικής», νότιος τομέας
Τα πρόσφατα επεισόδια έντονων καιρικών φαινομένων, από τις υψηλές θερινές θερμοκρασίες, έως τις εκτεταμένες καταστροφικές πυρκαγιές στην Αττική και παντού στη χώρα, και έως τις καταστροφικές πλημμύρες των τελευταίων ημερών, φέρνουν για μια ακόμη φορά στο προσκήνιο το μεγάλο θέμα της προστασίας και της ασφάλειας των πολιτών, των υποδομών, των περιουσιών, των ζώων και του περιβάλλοντος. Το θέμα αυτό γίνεται διαχρονικά επίκαιρο αν στους φυσικούς κινδύνους, προσθέσουμε και τους σεισμούς, οι οποίοι πλήττουν τη χώρα από καιρού εις καιρόν.
Στην Αττική οι κίνδυνοι είναι εντονότατοι, όπως αποδεικνύεται από το ιστορικό των τελευταίων 30-40 ετών. Τον Ιούλιο του 1987, ο παρατεταμένος καύσωνας σκότωσε εκατοντάδες ανθρώπων. Στις 7 Σεπτεμβρίου 1999, σεισμός σχετικά μέτριου μεγέθους (5,9), που προήλθε από το ρήγμα της Φυλής στην Πάρνηθα σε απόσταση μόνο 18 χλμ. από το ιστορικό κέντρο της πρωτεύουσας, σκότωσε 143 ανθρώπους. Τον Νοέμβριο του 2017, στη Μάνδρα της δυτικής Αττικής σκοτώθηκαν 25 άνθρωποι από τις πλημμύρες. Τον Ιούλιο του 2018 η φοβερή πυρκαγιά στο Μάτι σκότωσε 105 ανθρώπους.
Κοινός παρανομαστής όλων των κινδύνων είναι η επί δεκαετίες λεγόμενη «ανάπτυξη» η οποία, με τον τρόπο που έγινε, δημιούργησε μεγάλη πληθυσμιακή πυκνότητα, υπέρμετρη συσσώρευση εμπορικών και βιομηχανικών δραστηριοτήτων, οικοδόμηση με τρόπο άναρχο και σε πλήρη αντίθεση με το φυσικό κεφάλαιο και τους νόμους της φύσης, με μπαζώματα ρεμάτων και ποταμών, με καταπατήσεις και αυθαιρεσίες. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η λειτουργία της φύσης αυτή καθ’ αυτή δημιουργεί κινδύνους. Αυτοί, όμως, μεγιστοποιούνται λόγω της δικής μας αρνητικής δράσης, η οποία προκαλεί την ολοένα και μεγαλύτερη τρωτότητα των πόλεων και οικισμών. Η Αττική χαρακτηρίζεται από τη μεγαλύτερη τρωτότητα σε φυσικούς κινδύνους σε όλη τη χώρα.
Η ανάπτυξη νέων ανθρωπογενών δράσεων προκαλεί πολλαπλασιασμό των κινδύνων στην Περιφέρεια Αττικής συνολικά ή σε τμήματα αυτής. Ειδικότερα, στο νότιο τομέα και στο παραλιακό μέτωπο, παρατηρούμε δράσεις οι οποίες συρρικνώνουν συνεχώς τη φυσική κατάσταση του παραλιακού μετώπου και την ελεύθερη πρόσβαση σε αυτό. Βλέπουμε πλέον τη δόμηση 7ώροφων οικοδομών, η οποία αν προχωρήσει θα αυξήσεις τις πιέσεις που θα υποστεί ο νότιος τομέας της Αττικής. Παρά τις προσπάθειες δημοτικών αρχών της περιοχής, π.χ. Αλίμου, οι κίνδυνοι μεγαλώνουν. Τους θερινούς μήνες η τουριστική κίνηση αυξάνεται κατακόρυφα και δημιουργεί ασφυκτικές πιέσεις. Η συσσώρευση επιχειρήσεων και βιομηχανιών που ασχολούνται με τη διαχείριση υλικών ανακύκλωσης κυρίως στο Θριάσιο Πεδίο, π.χ. στον Ασπρόπυργο, προκαλεί συνεχείς πυρκαγιές κυρίως τους θερινούς μήνες, με αποτέλεσμα η προκαλούμενη ατμοσφαιρική ρύπανση να διαδίδεται κατά κανόνα προς την νότια Αττική λόγω των επικρατούντων βόρειων ανέμων. Στο επίπεδο της αντισεισμικής προστασίας, είναι επιτακτική η άμεση προώθηση του προσεισμικού ελέγχου των δημόσιων κτιρίων με προτεραιότητα στα σχολικά κτίρια και στα νοσοκομεία. Η εκπόνηση σχεδίων έκτακτης ανάγκης, η εκπαίδευση και η ενημέρωση παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην αντισεισμική προστασία και γενικότερα στην πολιτική προστασία. Ωστόσο, οι δήμοι της νότιας Αττικής, όπως και όλης σχεδόν της χώρας, είναι υποστελεχωμένοι. Ο κανόνας είναι ότι τα γραφεία πολιτικής προστασίας στελεχώνονται μόνο με ένα άτομο, το οποίο σχεδόν πάντα έχει και παράλληλα καθήκοντα σε άλλους τομείς, πέραν της πολιτικής προστασίας. Σύντομα θα επανέλθουμε με προτάσεις βασισμένες σε επιστημονικά πορίσματα, με τεκμηρίωση και με σεβασμό σε καλές πρακτικές από άλλες περιοχές