Δημόσια συζήτηση για το ρέμα της Πικροδάφνης

     

 Το «Δίκτυο Πολιτών για τη διάσωση του ρέματος της Πικροδάφνης» διοργανώνει δημόσια συζήτηση για το ρέμα της Πικροδάφνης την Κυριακή, 30 Νοεμβρίου, στις 6:00 μ.μ. στο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στην Ηλιούπολη ((Σοφοκλή Βενιζέλου 146 και Μαρίνου Αντύπα).

 Η εκδήλωση διεξάγεται σε συνέχεια της προσφυγής που κατέθεσαν στις 17.11.2014 στο Συμβούλιο της Επικρατείας δεκατέσσερα μέλη του «Δικτύου Πολιτών» για την ακύρωση της απόφασης που έλαβε στις 16.9.2014 ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής για την «Έγκριση των Περιβαλλοντικών όρων του έργου: Μελέτη οριοθέτησης ρέματος Πικροδάφνης (εντός των ορίων του Δήμου Ηλιούπολης, από τη Λεωφόρο Μαρίνου Αντύπα έως την Λεωφόρο Βουλιαγμένης)». Με την απόφαση αυτή δρομολογείται η καταστροφή του τελευταίου τμήματος του ρέματος της Πικροδάφνης που έχει παραμείνει στη φυσική του μορφή στην Ηλιούπολη και είχε διασωθεί το 2001 όταν το Συμβούλιο της Επικρατείας με απόφασή του είχε διατάξει την παύση των εργασιών «εγκιβωτισμού» του ρέματος. Επιπλέον ανοίγει το δρόμο για την προώθηση αντίστοιχης «λύσης» σε όλο το μήκος του ρέματος της Πικροδάφνης, από την Ηλιούπολη έως τις εκβολές του στο Παλαιό Φάληρο, καταστρέφοντας έτσι ένα από τα ελάχιστα ρέματα που έχουν απομείνει στην Αττική.

Στην εκδήλωση θα γίνουν εισηγήσεις για:

•        Τις περιβαλλοντικές διαστάσεις και προοπτικές του ρέματος της Πικροδάφνης καθώς και την σύγχρονη διεθνή αντιμετώπιση των ρεμάτων, από την κ. Βασιλική Μαρκογιάννη, περιβαλλοντολόγο στο Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ).

•        Το ιστορικό των προσπαθειών καταστροφής του ρέματος της Πικροδάφνης και των αντιστάσεων που εκδηλώθηκαν ενάντιά τους, από τους κ. Πάνο Τότσικα και κ. Μάνο Θεοδωρακόπουλο.

•        Την προσφυγή που κατατέθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την προστασία του, από τον δικηγόρο κ. Δημήτρη Μπελαντή και την κ. Μαριλένα Ιατρίδου.

 Έχουν προσκληθεί, να παρουσιάσουν τις θέσεις τους για το ρέμα της Πικροδάφνης, οι εκπρόσωποι της Περιφέρειας Αττικής και των τεσσάρων Δήμων από τις οποίες διέρχεται (Ηλιούπολης, Αγίου Δημητρίου, Παλαιού Φαλήρου και Αλίμου).

Στην διάρκεια της εκδήλωσης θα λειτουργεί έκθεση με φωτογραφίες που έχουν πάρει στο ρέμα της Πικροδάφνης οι επαγγελματίες φωτογράφοι Άρης Βιδάλης, Μαργαρίτα Αγιασμαζτή, Νίκος Πέτρου και Χρήστος Βλάχος καθώς και ο Άγγελος Καλοδούκας και δείχνουν την φυσική ομορφιά του και την πλούσια πανίδα και χλωρίδα του. Θα προβληθεί επίσης το ντοκιμαντέρ του Παύλου Καββαδία από την καταστροφή του ρέματος το 2000 στην Ηλιούπολη.

 1.     Να αποσυρθούν άμεσα όλες οι μελέτες που έγιναν στα πλαίσια του έργου «Ανάπλαση ρέματος Πικροδάφνης από λεωφ. Βουλιαγμένης έως εκβολή» που προσπάθησε να υλοποιήσει η απελθούσα διοίκηση Σγουρού της Περιφέρειας Αττικής.

2.     Να προχωρήσει η Πολιτεία στη συνολική οριοθέτηση του ρέματος της Πικροδάφνης σεβόμενη εις το ακέραιο τις σχετικές αποφάσεις και τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας.

3.     Να έχουν οι διαβουλεύσεις που πραγματοποιεί η Διοίκηση για το ρέμα της Πικροδάφνης ουσιαστικό και όχι προσχηματικό περιεχόμενο.

4.     Να μπορεί κάθε ενδιαφερόμενος να λάβει κάθε είδους μελέτη που έχει γίνει μέχρι σήμερα από τη Διοίκηση για το ρέμα της Πικροδάφνης.

 

ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
Α Ι Τ Η Σ Η Α Κ Υ Ρ Ω Σ Ε Ω Σ
1. Παναγιώτη Τότσικα του Γεωργίου, Πύρρωνος 77, Ηλιούπολη, 16341.
2. Αναστάσιου Κεφαλά του Ηλία, Ναυσικάς 1, Ηλιούπολη, 16344
3. Χρήστου Κοκοτίνη του Βασιλείου, Ολυμπιονικών 1, Ηλιούπολη, 16342
4. Δημήτριου Καλαντίδη του Ιωάννη, Ηρώς Κωνσταντοπούλου 59-61, Ηλιούπολη 16343
5. Χαράλαμπου Σωτηρόπουλου του Αντωνίου, Μακεδονίας 31, Ηλιούπολη, 16342
6. Αθανασίας Τσιρταβή του Κωνσταντίνου, Τοσίτσα 32, Ηλιούπολη, 16346
7. Ευαγγελίας Δημητρίου του Κωνσταντίνου, Σκρα 10, Ηλιούπολη, 16346
8. Ιωάννας Φώσκολου του Λεονάρδου, Μ. Τσαλίκη 16, Υμηττός, 17236
9. Εμμανουήλ Θεοδωρακόπουλου του Ιωάννη, Ξάνθης 87, Άγιος Δημήτριος, 17341
10. Παναγιώτη Κωνσταντίνου του Ιωάννου, Δραγατσανίου 36, Άγιος Δημήτριος, 17341
11. Στυλιανής Παλαιολόγου του Μιχαήλ, Δεκανέως Χρήστου Νικολάου 30, Άγιος Δημή-
τριος, 17343
12. Ευάγγελου Παπασπύρου του Βησσαρίωνα, Ηπείρου 15Α, Παλαιό Φάληρο, 17563
13. Ροδούλας Κωνσταντινίδου του Γεωργίου, Ρήγα Φεραίου 48, Παλαιό Φάληρο 17563
14. Ουρανίας-Αντωνίας Αργυροπούλου του Ιωάννη, Μεσολογγίου 25, Παλαιό Φάληρο,
17563
Κ Α Τ Α
Του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής,
εδρεύοντος στην Αθήνα, νομίμως εκπροσωπουμένου
Κ Α Ι Υ Π Ε Ρ Τ Η Σ Α Κ Υ Ρ Ω Σ Ε Ω Σ
1) Της με Αρ. Πρωτ. Φ2989/3515, 16- 9-2014, απόφασης του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής με θέμα «Μελέτη οριοθέτησης ρέματος Πικροδάφνης (εντός των ορίων του Δήμου Ηλιούπολης, από τη Λεωφόρο Μαρίνου Αντύπα έως την Λεωφόρο Βουλιαγμένης)».
2) Κάθε συναφούς και συνεφελκομένης προς τις παραπάνω πράξεως ή παραλείψεως.

– 2 –
Ι. ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Με την προσβαλλομένη με τον απατηλό τίτλο «Μελέτη οριοθέτησης ρέματος Πικροδάφνης(εντός των ορίων του Δήμου Ηλιούπολης, από τη Λεωφόρο Μαρίνου Αντύπα έως την Λεωφόρο Βουλιαγμένης» επιχειρείται η ολοκλήρωση της καταστροφής και η μετατροπή του τελευταίου φυσικού τμήματος του ρέματος στην Ηλιούπολη σε ανοικτό οχετό από συρματοκιβώτια (σαρτζανέτια) με αποψίλωση της παραρεμάτιας βλάστησης.
ΛΟΓΟΙ ΑΚΥΡΩΣΕΩΣ
1. Η οριοθέτηση του ρέματος χωρεί από αναρμόδιο όργανο και καθ’ υπέρβαση αρμοδιότητας, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, όπως αυτή έχει παγίως ερμηνευθεί σύμφωναμε τις διατάξεις του άρθρου 43 παρ. 2 εδ. α’ και β’ και του άρθρου 24 παρ. 1 Συντάγματοςαπό το Δικαστήριό Σας. Ειδικότερα, η οριοθέτηση του ρέματος θα έπρεπε να χωρήσει βάσει εκδιδόμενου προεδρικού διατάγματος, όπως αυτό ορίζεται ρητώς από το άρθρο 6 παρ.
1-3 ν. 880/1979.
2. Η προσβαλλόμενη πράξη δεν εκδόθηκε σύμφωνα με την ισχύουσα για αυτήν νόμιμη διαδικασία, κατά τις διατάξεις του ν. 3852/2010, όπως αυτές έχουν ερμηνευθεί από τηνπροαναφερόμενη νομολογία του ΣτΕ σχετικά με την συνταγματική προστασία των ρεμάτων. Συνεπώς, εκδόθηκε κατά παραβίαση της υφιστάμενης νομοθεσίας αλλά και κατά παραβίαση ουσιώδους τύπου.
3. Η προσβαλλομένη παραβιάζει την αρχή της σφαιρικής εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων
4. Η Υδρολογική και Γεωτεχνική μελέτη του έργου, οι περιβαλλοντικοί όροι του οποίου εγκρίνονται με την προσβαλλομένη παραβιάζουν τους κανόνες της τεχνικής και της επιστήμης, και εξ αυτού του λόγου οι προσβαλλόμενη πράξη διαθέτει πλημμελή και εσφαλμένη
αιτιολογία
ΙΙ. ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Tο ρέμα της Πικροδάφνης πηγάζει από τις ανατολικές υπώρειες του Υμηττού στην περιοχή του Καρέα και εκτείνεται μαζί με τους παραποτάμους του μέσα στα όρια των ΔήμωνΒύρωνα, Ηλιούπολης, Αγίου Δημητρίου, Παλαιού Φαλήρου και Αλίμου Το μήκος της κύριας μισγάγγειας της Πικροδάφνης είναι 9.310 μέτρα, η δε λεκάνη απορροής της καταλαμβάνει έκταση 22,57 τετραγωνικά χιλιόμετρα
Το «άναντι» τμήμα της λεκάνης απορροής της Πικροδάφνης είναι ορεινό και το υδρογραφικό δίκτυο σε αυτή την περιοχή περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό μικρών ρευμάτων, τα οποία συνιστούν τους δύο κύριους κλάδους του ρέματος. Ο πρώτος κλάδος ακολουθεί αρχικά – 3 -βορειοδυτική πορεία και κατόπιν στρέφεται δυτικά-νοτιοδυτικά, σχηματίζοντας τον μεγαλύτερο δεξιό παραπόταμο του ρέματος. Ο άλλος κλάδος που αποτελεί την κύρια μισγάγγεια
του ρέματος της Πικροδάφνης έχει νοτιοδυτική διεύθυνση και καταλήγει στο Σαρωνικόκόλπο.
Το ρέμα της Πικροδάφνης διατηρείται ακόμη στο μεγαλύτερο μήκος του ανοικτό, διερχόμενο από περιοχές των Δήμων Ηλιούπολης, Αγίου Δημητρίου, Παλαιού Φαλήρου και Αλίμου.
Κλειστό είναι μόνο το αρχικό του τμήμα καθώς και η παλαιά κοίτη Καρέα. Η βλάστηση στα περισσότερα σημεία του ρέματος και της παραρεμάτιας περιοχής είναι πυκνή,με εναλλαγές από Πεύκα, Ευκαλύπτους, Θάμνους, Πικροδάφνες και Καλαμιές. Έτσι αποτελεί τον τελευταίο χώρο μιάς πυκνοδομημένης έκτασης (ποσοστό καλύψεως των οικοπέδων άνω του 60 %), στον οποίο κυριαρχεί ακόμη ο χαρακτήρας του φυσικού περιβάλλοντος, τελευταίο ενθύμιο μιας άλλοτε εκτεταμένης καταπράσινης ζώνης, συμβάλλοντας στην ανανέωση του αέρα και συντελώντας καθοριστικά σε καλύτερες συνθήκες ζωής
Ειδικότερα το πρώτο τμήμα του ρέματος που διέρχεται από την Ηλιούπολη, έχει μήκος περί τα 700 μέτρα και η κοίτη του ήταν βαθιά με απότομα φυσικά πρανή. Στο επίπεδο του δρόμου υπήρχαν διαμορφωμένα πλατώματα με πυκνή βλάστηση από
πεύκα και ευκάλυπτους και αξιόλογη πανίδα.
Δυστυχώς το 2001 και χωρίς να υπάρχει κανένας λόγος αντιπλημμυρικής προστασίας, τα 500 μ περίπου καταστράφηκαν και μετετράπησαν σε ανοικτό οχετό από
μπετόν με επένδυση από λιθοδομή, ενώ αποψιλώθηκε η παραρεμάτια βλάστηση.
Τα έργα σταμάτησαν με προσωρινή διαταγή του ΣτΕ. Το μοναδικό κομμάτι που έμεινε άθικτο ήταν τα τελευταία 200 μ τα οποία διατηρούν την αρχική τους μορφή,
ενθύμιο του άλλοτε πανέμορφου ρέματος της Ηλιούπολης.
Όμως με την προσβαλλομένη με τον απατηλό τίτλο «Μελέτη οριοθέτησης ρέματος Πικροδάφνης (εντός των ορίων του Δήμου Ηλιούπολης, από τη Λεωφόρο Μαρίνου Αντύπα έωςτην Λεωφόρο Βουλιαγμένης» επιχειρείται η ολοκλήρωση της καταστροφής και η μετατροπή του τελευταίου φυσικού τμήματος του ρέματος στην Ηλιούπολη σε ανοικτό οχετό με συρματοκιβώτια (σαρζανέτια) με αποψίλωση της παραρεμάτιας βλάστησης,
Κατά το δεύτερο τμήμα του από την Λεωφόρο Βουλιαγμένης έως τη Λεωφόρο Αγίου Δημητρίου, η κοίτη είναι στενή και βαθιά με σχετικά απότομα πρανή και θαμνώδη βλάστηση.
Στο τρίτο τμήμα, που διασχίζει την Αγ Βαρβάρα του Π. Φαλήρου, η κοίτη του έχει μεγαλύτερο εύρος με πυκνή βλάστηση από πικροδάφνες και καλαμιές. Από την Λεωφόρο Αμφιθέας μέχρι το Έδεμ, το ρέμα της Πικροδάφνης συνεχίζει με σχετικά χαμηλά πρανή, από τη μιά μεριά φυσικά με πυκνή βλάστηση από πικροδάφνες, καλάμια, ευκαλύπτους και από την άλλη επενδεδυμένα εν μέρει με σκυρόδεμα. Γενικά η βλάστηση καθ’ όλο το μήκος της – 4 -Πικροδάφνης είναι δασώδης, αραιή δασώδης, θαμνώδης και κατά μικρή έκταση χορτολιβαδική, αποτελούμενη από χαλέπιο πεύκη, πρίνους, φρύγανα και πόες κ.λπ..
Το ρέμα της Πικροδάφνης αποτελεί σημαντικό βιότοπο για τα πουλιά. Έχουν καταγραφεί

σημαντικοί πληθυσμοί και πολλά είδη ορνιθοπανίδας, Σταυροχελίδονα (Ηirundo rustica), Αηδόνια (L. Pegarhynchos), Δενδροσπουργίτες (Passer Hispinoelensis), Σπιτοσπουργίτες (Passer Domesticus), Κότσυφες (Turdus Merula), Κεδρότσιχλες (Turdus.Pillaris), Κοκκινότσιχλες (Turdus.Iliarius), Κελαϊδότσιχλες (Turdus.Philomelos), Σπίνοι (Frigilla Coelees),Φλώροι (Carduelis Chloris), Καρδερίνες (Carduelis Carduelis), Κοκκινολαίμηδες (Erithacus
Rubecula), Δεκαοχτούρες (Streptobelia Decaocto), Ψαρόνια (Sturnus Vulgaris), Στακτοσουσουράδες (Motacilla Cinerea), Ασημόγλαρους (Larus Argentatus) κ.ά.. Επίσης υπάρχει μεγάλος πληθυσμός από Βατράχους (Bufo Bufo) καθώς και Σκαντζόχοιροι (Epinaceus Europaeus), χερσαίες χελώνες (Testudo Hermani) κ.ά..
Η σημαντική περιβαλλοντική και αισθητική αξία του ρέματος Πικροδάφνης για όλο το Λεκανοπέδιο της Αττικής έχει αναγνωριστεί και με απόφαση ΥΠΕΧΩΔΕ αρ. 9173/ 1642 (ΦΕΚ281 Δ’/1993), με την οποία χαρακτηρίσθηκε ως «ιδιαίτερου περιβαλλοντικού ενδιαφέ-
ροντος».
Ακόμη αναγνωρίστηκε από το νέο Ρυθμιστικό της Αθήνας (ν. 4227/14 ΦΕΚ 156 Α), το οποίο το κατατάσσει (παρ. ΙΧ, άρθρο 20, παρ. 2γββ) στους υγρότοπους προτεραιότητας Β για τους οποίους ισχύουν τα κάτωθι:
«Μέχρι την οριοθέτηση τους: η οποιαδήποτε ενέργεια ή σχεδιασμός στην άμεση και ευρύτερη περιοχή γίνεται με γνώμονα την ολοκληρωμένη οριοθέτηση των υγροτόπων και του άμεσα περιβάλλοντος χώρου, με τη σύμφωνη γνώμη του Οργανισμού Αθήνας. Προστατεύονται, βελτιώνονται, αποκαθίστανται και αναδεικνύονται τα υγροσκοπικά χαρακτηριστικά των υγροτόπων και λαμβάνονται μέτρα για την προστασία της λεκάνης απορροής του.»
Σημειωτέον το ρέμα δεν έχει οριοθετηθεί με την έκδοση σχετικού Π.Δ, σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν.880/1979, όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 6 του ν.2052/92.
Το έτος 1985 είχε συνταχθεί προμελέτη για το σύνολο του ρέματος Πικροδάφνης και τα συμβάλλοντα σε αυτό ρέματα Καλογήρων, Καλογραιών (Κοψαχείλας) και Αμαλίας, από
την «ΥΔΡΟΜΕΤ Σύμβουλοι Μηχανικοί ΕΠΕ», η οποία είχε εγκριθεί με την 4074/3-3-86
απόφαση του ΔΣ της ΕΥΔΑΠ. Η προμελέτη αυτή προέβλεπε κάλυψη του ρέματος, κα-
τασκευή ευθυγραμμισμένου κλειστού αγωγού ομβρίων και πάνω από αυτόν οδού
μέσης κυκλοφορίας με 2 + 2 λωρίδες κυκλοφορίας και ενδιάμεση νησίδα.
H προμελέτη προέβλεπε ακόμη την κατασκευή περιφερειακής τάφρου Υμηττού για την
ανακούφιση των πλημμυρικών παροχών του Ιλισού, καθώς και αγωγού εκτροπής του
ρέματος Ζωοδόχου Πηγής στο ρέμα Πικροδάφνης.- 5 –
To 1994 εξαγγέλθηκε από τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ η περιβαλλοντική προστασία και ανάδει-
ξη του ρέματος της Πικροδάφνης, στα πλαίσια του προγράμματος «Αττική SOS».
Το 1995 το ΥΠΕΧΩΔΕ αποφάσισε να θεσπίσει μέτρα για την προστασία και ανάδειξη της
ρεματιάς Πικροδάφνης και άρχισε «η διαδικασία χαρακτηρισμού της ως ‘προστατευόμενου
φυσικού σχηματισμού’ σύμφωνα με το άρθρο 21, παρ. 1 του Ν1650/1986 (ΦΕΚ 160/Α)»,
όπως αναφέρει η υπ’ αρ. 5881/1007/95 ΚΥΑ των υπουργών Γεωργίας και ΠΕΧΩΔΕ (ΦΕΚ
99/Δ/27-2-95).
Βάσει της υπ’ αρ. 51829/2425/7-6-95 Υπουργικής Απόφασης, ανετέθη στο Εργαστήριο
Εγγειοβελτιωτικών Έργων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων του ΕΜΠ, με υπεύθυνο τον
καθηγητή κ. Γ. Τσακίρη, να εκπονήσει ερευνητικό πρόγραμμα με θέμα «Πλαίσιο Περιβαλ-
λοντικής Διευθέτησης Ποδονίφτη και Πικροδάφνης Ν. Αττικής».
Εν συνεχεία, βάσει των πορισμάτων του ερευνητικού προγράμματος εξεπονήθη από τη
Δ/νση Ειδικών Έργων Αναβάθμισης Περιοχών (ΔΕΕΑΠ) του ΥΠΕΧΩΔΕ, Ειδική Περιβαλ-
λοντική Μελέτη (ΕΠΜ) «Για την προστασία και ανάδειξη του ρέματος Πικροδάφνης Ν. Αττι-
κής και της ευρύτερης περιοχής» και η οποία προβλέπει:
• την περιβαλλοντική διευθέτηση του χειμαρρικού ρεύματος με τεχνικά έργα που συνε-
πάγονται την εξασφάλιση της ελεύθερης ροής των υδάτων σε φυσική κοίτη, (αποκο-
μιδή των απορριμμάτων, απομάκρυνση των τεχνητών αποθέσεων, κατεδάφιση των
αυθαιρέτων κτισμάτων, τοίχων αντιστήριξης κ.α.), τη σταθεροποίηση των πρανών με
φύτευση, την κατ’ εξαίρεση περιορισμένη χρήση των λιθοδομών ή της λιθεπένδυσης,
• έργα αισθητικής και αρχιτεκτονικής ανάπλασης της παραρεμάτιας και της ευρύτερης
περιοχής,
• νομοθετική κατοχύρωση που θα διασφαλίσει τη δημιουργία, τη λειτουργία και τη συ-
ντήρηση του προτεινόμενου χώρου, καθώς και την προσαρμογή ή συμβατότητα του
γύρω αστικού χώρου με το χειμαρρικό τοπίο.
Με βάση τα συμπεράσματα της παραπάνω ΕΠΜ συνετάγη σχέδιο Π. Δ/τος «Για την προ-
στασία και ανάδειξη του χειμαρρικού ρεύματος Πικροδάφνης Ν. Αττικής και της ευρύτερης
περιοχής». Η ΕΠΜ και το σχέδιο Π. Δ/τος, εστάλησαν στη Διεύθυνση Περιβαλλοντικού
Σχεδιασμού του ΥΠΕΧΩΔΕ προς έγκριση και στους συναρμόδιους φορείς για γνωμοδότη-
ση, καθώς και στην ΕΥΔΑΠ για να εκφράσει τις απόψεις της.
Αντί να εγκριθεί η ΕΠΜ της Διεύθυνσης Ειδικών Έργων Αναβάθμισης Περιοχών (ΔΕΕΑΠ)
του ΥΠΕΧΩΔΕ, αντίθετα η ΕΥΔΑΠ είχε προωθήσει την έγκριση δύο ΜΠΕ που αφορούσαν
έργα διευθέτησης του ρέματος (με εγκιβωτισμό της κοίτης και των πρανών σε οπλισμένο – 6 –
σκυρόδεμα, ευθυγραμμίσεις και αλλαγή της κοίτης κ.ά.) στα τμήματα του ρέματος που
περνούν από την Ηλιούπολη και τον Αγ. Δημήτριο Ηλιούπολης και την έκδοση των υπ’ αρ.
61125 (68965)/676/29-1-1999 και υπ’ αρ. 108211/9-6-1998 ΚΥΑ Υπουργείων ΠΕΧΩΔΕ –
ΓΕΩΡΓΙΑΣ – ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ με τις οποίες
εγκρίνονται οι περιβαλλοντικοί όροι των παραπάνω έργων.
Μετά από προσφυγές στο ΣτΕ που κατέθεσαν οι κάτοικοι των δήμων Παλαιού Φαλήρου
και Αλίμου κατά των δύο προαναφερθεισών ΚΥΑ εκδόθηκαν δύο ακυρωτικές αποφάσεις
1126 & 1127/2004 του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, με τις οποίες ακυρώνεται η
ΚΥΑ με την οποία εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου «Διευθέτηση τμήματος
του ρέματος Πικροδάφνης, μήκους περίπου 1.770 μ. από τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης έως
τη Λεωφόρο Αγίου Δημητρίου του Δήμου Αγίου Δημητρίου Ν. Αττικής». Η ΚΥΑ με την ο-
ποία εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου «Διευθέτηση τμήματος του ρέματος Πι-
κροδάφνης, μήκους 695 m, από τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης έως την οδό Σαρανταπόρου
του Δήμου Ηλιούπολης για την Ηλιούπολη δεν ακυρώθηκε για το μοναδικό λόγο ότι οι αι-
τήσεις ακυρώσεως θεωρήθηκαν εκπρόθεσμες ως προς αυτήν.
Με την υπ’ αρ. 3849/2006, απόφασή του το Συμβούλιο Επικρατείας ακυρώνει τις υπ’ αρ.
5400/7-2-2003 και 5661/10-2-2003 αποφάσεις της Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Χωροτα-
ξίας και Δημοσίων Έργων, με τις οποίες επιχειρείτο η νομιμοποίηση των ίδιων παρεμβά-
σεων που προέβλεπε και η ακυρωθείσα ΚΥΑ στον Αγ. Δημήτριο, θεωρουμένων όμως αυ-
τή τη φορά ως «οριοθέτηση» του ρέματος και συνδεόμενες με την τροποποίηση του εγκε-
κριμένου ρυμοτομικού σχεδίου δήμου Αγίου Δημητρίου Αττικής,
Με την υπ’ αρ. 1242/2008 απόφασή του, το Συμβούλιο Επικρατείας, κατόπιν νέου αιτήμα-
τος των κατοίκων, απευθύνεται στο Υπουργείο ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. για να εκδώσει προεδρικό διά-
ταγμα οριοθετήσεως του ρέματος Πικροδάφνης στο σύνολό του, τεκμηριωμένης με τα κατά
νόμο αναγκαία στοιχεία και μελέτες, προκειμένου να διασφαλιστεί η ακώλυτη λειτουργία
του ως οικοσυστήματος.
Στην πρόσφατη απόφασή του με αριθμό 899/2011, το ΣτΕ απεφάνθη ότι δεν είναι νόμιμη
η προσωρινή οριοθέτηση ρέματος βάσει διατάξεως του Κτιριοδομικού Κανονισμού,
υπό την έννοια ότι δεν μπορεί να υπάρξει άλλου τύπου έγκριση οριοθέτησης από αυτήν
που προβλέπει το άρθρο 6 ν. 880/1979.
Σήμερα επιχειρείται ξανά η μετατροπή του ρέματος σε ανοικτό οχετό με συρματοκιβώτια
(σαρτζανέτια) τόσο με την προσβαλλομένη όσο και την υπό εκπόνηση μελέτη με τον επί-
σης απατηλό τίτλο «Μελέτη Ανάπλασης ρέματος Πικροδάφνης (από Λ. Βουλιαγμένης έως
εκβολή)». Την προσβαλλόμενη πράξη πληροφορηθήκαμε την 17-9-2014.
Άλλωστε, το ρέμα της Πικροδάφνης δεν έχει μόνιμη ροή και τα πλημμυρικά φαινόμενα
που έχουν παρατηρηθεί κατά την διάρκεια έντονων βροχοπτώσεων συνδέονται κυρίως – 7 –
με τοπικές στενώσεις που οφείλονται σε ανθρώπινες επεμβάσεις όπως παραδέχεται
η ΜΠΕ. Δηλαδή αυτές ακριβώς τις επεμβάσεις χάριν των οποίων σχεδιάζεται η καταστρο-
φή του ρέματος.
ΙΙΙ. ΕΝΝΟΜΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ
Ως προς την προσβολή της άνω πράξεως έχουμε έννομο συμφέρον δεδομένου ότι είμαστε
άπαντες κάτοικοι των παραρεμάτιων περιοχών, Ηλιούπολης, Αγίου Δημητρίου και Π. Φα-
λήρου.
Διακυβεύεται δε κατά τρόπο άμεσο μέσω της προσβαλλομένης, η προστασία του φυσικού
περιβάλλοντος και των οικοσυστημάτων του ρέματος, καθώς και η ποιότητα της ζωής μας,
λόγω της μετατροπής του ρέματος σε ανοικτό οχετό από συρματοκιβώτια, που εκτός των
άλλων είναι και ιδιαίτερα ακαλαίσθητα, και τίθεται σε άμεσο κίνδυνο η φυσική κοίτη και η
φυσική λειτουργία του ρέματος, επιπλέον δε ενισχύεται ο κίνδυνος πλημμυρών στο κατά-
ντη του ρέματος.
Συνεπώς νομίμως ασκούμε το συνταγματικό δικαίωμα μας στο περιβάλλον κατά το άρθρο
24 παρ.1 Συντάγματος.
IV. ΛΟΓΟΙ ΑΚΥΡΩΣΕΩΣ
1.Η οριοθέτηση του ρέματος χωρεί από αναρμόδιο όργανο και καθ’ υπέρβαση αρ-
μοδιότητας, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, όπως αυτή έχει παγίως ερμη-
νευθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 43 παρ. 2 εδ. α’ και β’ και του άρθρου
24 παρ. 1 Συντάγματος από το Δικαστήριό Σας. Ειδικότερα, η οριοθέτηση του ρέμα-
τος θα έπρεπε να χωρήσει βάσει εκδιδόμενου προεδρικού διατάγματος, όπως αυτό
ορίζεται ρητώς από το άρθρο 6 παρ. 1-3 ν. 880/1979.
Η προσβαλλόμενη πράξη εμπεριέχει υπό τον ασαφή και νομοτεχνικά λανθασμένο όρο
«Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων για την οριοθέτηση του ρέματος Πικροδάφνης» δύο
διαφορετικού τύπου διοικητικές ρυθμίσεις κανονιστικού χαρακτήρα σχετικά με τμήμα 200
μέτρων του ρέματος Πικροδάφνης μεταξύ της Λεωφόρου Μαρίνου Αντύπα και της Λεωφό-
ρου Βουλιαγμένης.
Αφ’ ενός μεν εμπεριέχει την μερική οριοθέτηση του ρέματος της Πικροδάφνης κατά την ως
άνω έκταση. Θυμίζουμε εδώ ότι σύμφωνα με την νομολογία του ΣτΕ η οριοθέτηση του ρέ-
ματος σημαίνει κατά βάση τον καθορισμό της οριογραμμής του ρέματος, όπως αυτή απο-
τυπώνεται επί τοπογραφικού και υψομετρικού διαγράμματος, και μάλιστα την αποτύπωση
της φυσικής κοίτης του ρέματος, η οποία είναι φυσικό και όχι ανθρώπινο δημιούργημα
και ανταποκρίνεται στον χαρακτήρα του ρέματος ως υδρογεωλογικού στοιχείου αλλά και – 8 –
ως οικοσυστήματος, που περιλαμβάνει την σχετική χλωρίδα και πανίδα (βλ. σχετικά και
την απόφαση 899/2011 ΣτΕ). Η αποτύπωση εκκινεί από την φυσική διαμόρφωση του ρέ-
ματος αλλά λαμβάνει υπ’ όψιν και τυχόν ανθρώπινες επεμβάσεις. Προϋποθέτει δε η οριο-
θέτηση σχετική υδρογεωλογική μελέτη αλλά και αποτύπωση επί υψομετρικού και τοπο-
γραφικού διαγράμματος. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι η οριοθέτηση γίνεται κατ’ αρχήν
για το σύνολο του ρέματος και όχι για τμήμα αυτού (βλ. τις αποφάσεις 899/2011 ΣτΕ και
3849/2006 επτ. Στε), ενώ κατ’ εξαίρεση μπορεί να υπάρξει τμηματική οριοθέτηση του ρέ-
ματος υπό την προϋπόθεση ότι αυτό δικαιολογείται από ειδικούς λόγους υπό την έννοια
ότι το υπόλοιπο έχει ενταχθεί σε ρυμοτομικό σχέδιο και ότι στις οικείες μελέτες έχουν ληφ-
θεί υπ’ όψιν στοιχεία που αφορούν το σύνολο του ρέματος.
Αφ’ ετέρου δε, η προσβαλλομένη πράξη εμπεριέχει την έγκριση περιβαλλοντικών όρων
που αφορούν όχι την οριοθέτηση αλλά την διευθέτηση του ρέματος με την κατασκευή
των αναγκαίων αντιπλημμυρικών και άλλων έργων προς τον σκοπό της διευθέτησης. Η
διευθέτηση του ρέματος αποτελεί απολύτως διακριτή παρέμβαση από την οριοθέτηση:
ενώ η οριοθέτηση αφορά την αποτύπωση της φυσικής κοίτης και την διοικητική επικύρωση
της χάραξης αυτής, η διευθέτηση αφορά την διοικητική πρόβλεψη τεχνικών μέτρων για την
απρόσκοπτη λειτουργία του ρέματος και την ικανοποιητική ροή του ύδατος εντός αυτών.
Στην περίπτωση της διευθέτησης πρέπει να υπάρξει έγκριση αδειοδότησης περιβαλλοντι-
κών όρων, ενώ αυτό δεν είναι αναγκαίο όσον αφορά την οριοθέτηση (πρβλ. και την κοινή
υπουργική απόφαση Η.Π. 15393/ 2332 ΦΕΚ 1022 Β’ του 2002 ως προς την κατάταξη έρ-
γων που χρειάζονται υποβολή Μ.Π.Ε.). Εν προκειμένω, επιλέγεται η διευθέτηση της ροής
εντός της κοίτης με την μέθοδο των σαρζανετίων και λαμβάνονται και άλλα σχετικά μέτρα.
Όμως, στον βαθμό που η προσβαλλόμενη πράξη εμπεριέχει τμηματική οριοθέτηση του
ρέματος της Πικροδάφνης, αυτό γίνεται από τον Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκη-
σης και με πράξη που αυτός εκδίδει κατά τρόπο αναρμόδιο και καθ’ υπέρβαση αρμο-
διότητας. Αυτό προκύπτει από την μακρά προϋφιστάμενη νομολογία του ΣτΕ, όσον αφο-
ρά την οριοθέτηση ρέματος, Ειδικότερα, με την απόφαση 899/2011 ΣτΕ (βλ. και 572, 573
2012 ΣτΕ) ορίσθηκε ότι δεν είναι νόμιμη η προσωρινή οριοθέτηση ρέματος βάσει διατάξε-
ως του Κτιριοδομικού Κανονισμού, υπό την έννοια ότι δεν μπορεί να υπάρξει άλλου τύπου
έγκριση οριοθέτησης από αυτήν που προβλέπει το άρθρο 6 ν. 880/1979, καθώς μόνον αυ-
τή η έγκριση προστατεύει αποτελεσματικά το ρέμα και την φυσική του λειτουργία και, άρα,
συνάδει με την αποτελεσματική και σφαιρική προστασία του ρέματος κατά το άρθρο 24
παρ.1 Συντάγματος και, συνεπώς, δεν μπορεί να υπάρξει συνταγματικά ανεκτή εξουσιοδό-
τηση σε «άλλο όργανο της διοικήσεως» κατά το άρθρο 43 παρ. 2 εδ. β’ Συντάγματος παρά
μόνον εξουσιοδότηση για την έκδοση προεδρικού διατάγματος λόγω του μείζονος δημοσί-
ου ενδιαφέροντος για την νόμιμη έγκριση της οριοθέτησης ρέματος. Ακόμη αναλυτικότερα,
η απόφαση 1242/2008 ΣτΕ έκρινε ότι οι διατάξεις του άρθρου 5 ν. 3010/2002 για την οριο-
θέτηση ρέματος με απόφαση Υπουργού ή Γενικού Γραμματέως της Περιφέρειας δεν συνά-
δουν με το άρθρο 43 παρ. 2 του Συντάγματος. Συνεπώς, από την συστηματική ερμηνεία εκ
μέρους του ΣτΕ της κείμενης νομοθεσίας για τα ρέματα σύμφωνα με τις διατάξεις άρθρων – 9 –
24 παρ.1 Συντάγματος και 43 παρ. 2 εδ. α’ και β’ Συντάγματος προκύπτει ότι οι σχετικές
διατάξεις του ν. 3010/2002, οι οποίες αντικατέστησαν την διάταξη άρθρου 6 ν. 880/1979
δεν είναι συνταγματικές αλλά ακυρώνουν την συνταγματική προστασία, η οποία διασφαλι-
ζόταν με την διαδικασία του άρθρου 6 ν. 880/1979 (αντίστοιχου στο άρθρο 188 παρ. 1-3
του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας).
Από τα παραπάνω, σαφώς αντλείται επιχείρημα κατά της συνταγματικότητος και της νεό-
τερης διάταξης του άρθρου 280 παρ. 20 ν. 3852/2010 («Καλλικράτη»), το οποίο ορίζει ότι
η έγκριση της οριοθέτησης ρέματος πραγματοποιείται από τον Γενικό Γραμματέα Αποκε-
ντρωμένης Διοίκησης και η οποία αποτελεί ισχύον δίκαιο όσον αφορά την προσβαλλομένη
πράξη, σύμφωνα και με τον κατάλογο σχετικών αυτής. Δεν υφίσταται κανείς λόγος διαφο-
ροποίησης της συνταγματικά ανεκτής διαδικασίας σήμερα σε σχέση με ό,τι ίσχυε κατά την
έκδοση των προαναφερομένων αποφάσεων του ΣτΕ.
Από την ίδια την προσβαλλομένη πράξη και τις αναφερόμενες σε αυτήν Μελέτες Π.Ε. (μια
για το επίδικο τμήμα και μια για το λοιπό τμήμα μέχρι την εκβολή) αλλά και από την προα-
ναφερομένη νομολογία του ΣτΕ προκύπτει ότι δεν έχει υπάρξει μέχρι σήμερα νόμιμη οριο-
θέτηση του συνόλου ή και τμήματος ακόμη του ρέματος της Πικροδάφνης, η δε προσωρινή
οριοθέτηση κατά την απόφαση 899/2011 ήταν μη νόμιμη. Συνεπώς, χωρεί, μεταξύ άλ-
λων, με την προσβαλλόμενη πράξη έγκριση τμηματικής οριοθέτησης από αναρμό-
διο όργανο, καθ’ υπέρβαση αρμοδιότητος, και σύμφωνα με διατάξεις αντικείμενες
στην συνταγματική προστασία των ρεμάτων.
Επίσης, δεν μπορούν να θεωρηθούν ως ισχύον δίκαιο της προσβαλλομένης πράξεως οι
διατάξεις του άρθρου 3 ν. 4258/ 2014 περί οριοθέτησης και διευθέτησης υδατορεμάτων,
καθώς και η ίδια η πράξη δεν υπάγει σε αυτές αλλά και καθώς κατά τις μεταβατικές διατά-
ξεις του άρθρου 9 παρ. 2 του νόμου αυτού διαδικασίες εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος
του μπορούν να διέπονται από το προϊσχύσαν δίκαιο.
2. Η προσβαλλόμενη πράξη δεν εκδόθηκε σύμφωνα με την ισχύουσα για αυτήν νό-
μιμη διαδικασία, κατά τις διατάξεις του ν. 3852/2010, όπως αυτές έχουν ερμηνευθεί
από την προαναφερόμενη νομολογία του ΣτΕ σχετικά με την συνταγματική προ-
στασία των ρεμάτων. Συνεπώς, εκδόθηκε κατά παραβίαση της υφιστάμενης νομο-
θεσίας αλλά και κατά παραβίαση ουσιώδους τύπου.
Ανεξάρτητα από το θέμα του αρμοδίου οργάνου για την έγκριση οριοθέτησης ρέματος, η
ισχύουσα ως προς την προσβαλλόμενη πράξη ρύθμιση του ν. 3852/2010 αφορά διακριτή
οριοθέτηση του ρέματος ως προς την φυσική του κοίτη και διακριτή διευθέτηση αυτού με
τα αναγκαία- αντιπλημμυρικά και άλλα- τεχνικά έργα. Η οριοθέτηση δεν μπορεί να συγχέε-
ται και να ενοποιείται με την διευθέτηση, καθώς αυτό καταστρατηγεί την απεικόνιση και
προστασία του ρέματος ως φυσικής κατάστασης και την συγχέει με τα αναγκαία ανθρώπι-
να έργα και παρεμβάσεις. Συνεπώς, πρέπει να προηγηθεί η διαδικασία της αποτύπωσης – 10 –
της οριογραμμής και της έγκρισης αυτής, κατά την ορθότερη άποψη με την έκδοση σχετι-
κού π.δ., και να ακολουθήσει η έγκριση περιβαλλοντικών όρων με υποβολή Μ.Π.Ε. για την
διευθέτηση του ρέματος. Υπό το καθεστώς τουλάχιστον προ του ν. 4258/2014, η διάκριση
αυτή είναι απολύτως σαφής. Η μεν έγκριση οριοθέτησης υπάγεται στο άρθρο 280 παρ. 20
ν. 3852/2010, ενώ η διαδικασία διευθέτησης στην ως άνω Υπουργική Απόφαση του 2002
αλλά και στην διαδικασία του άρθρου 4 ν. 4014/2011. Συγχέοντας και ενοποιώντας τις λο-
γικά και νομικά συνεχόμενες αυτές διαδικασίες, η προσβαλλόμενη πράξη παραβιάζει τις
διατάξεις ως προς την διακριτή και προϋφιστάμενη οριοθέτηση του ρέματος κατά τον ν.
3852/2010 και την επόμενη έγκριση π.ο. για την διευθέτηση του ρέματος κατά τον ν.
4114/2011. Επιπλέον δε, παραβιάζοντας την ισχύουσα διαδικασία έγκρισης της οριοθέτη-
σης, προβαίνει και σε παραβίαση ουσιώδους τύπου, ουσιώδους δηλαδή χαρακτηριστικού
της διαδικασίας έκδοσης, το οποίο θα έπρεπε να αντιστοιχεί στην κατ’ αρχήν έγκριση κατά
νόμο της οριοθέτησης (ολικής ή και τμηματικής) και στην επόμενη αυτής διαδικασία διευθέ-
τησης.
3. Η προσβαλλομένη παραβιάζει την αρχή της σφαιρικής εκτίμησης των περιβαλ-
λοντικών επιπτώσεων
Σχετικά με το συνολικό έργο διευθέτησης του «ρέματος Πικροδάφνης», δεν υπάρχει μία
ΜΠΕ, η οποία να εκτιμά τη συνολική επίδραση του έργου στο περιβάλλον. Αντίθετα
έχουν ανατεθεί δύο διακριτές Μ.Π.Ε. μία για το τμήμα εντός της Ηλιούπολης, η οποία ε-
γκρίνεται με την προσβαλλομένη και μία για το τμήμα από τη λ. Βουλιαγμένης έως την ε-
κβολή η οποία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Η ΜΠΕ που εγκρίνεται με την προσβαλλομέ-
νη ισχυρίζεται, ότι μαζί με τη ΜΠΕ που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί εκτιμώνται οι συνολι-
κές επιπτώσεις του έργου στο περιβάλλον. Ουσιαστικά παραδέχεται από μόνη της ότι η
ίδια δεν εκτιμά τις επιπτώσεις του έργου για το οποίο έχει για το σύνολον του ρέματος
Έτσι δεν είναι δυνατόν να εκτιμηθούν κατά τρόπο σφαιρικό, συνθετικό και συνολικό οι
περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην ευρύτερη περιοχή από την αρχή ως το τέλος του έργου.
Όπως όμως ήδη έχει γίνει δεκτό από την νομολογία του ΣτΕ (αποφάσεις 2759 και
2760/1994, για την εκτροπή του Αχελώου καθώς και 1126/2004 ΣτΕ για την Πικροδάφνη)
η «συνολική επίδραση ενός έργου στο φυσικό περιβάλλον των επηρεαζόμενων περιοχών
… δεν ισούται προς το άθροισμα των τοπικώς μόνον εκτιμώμενων συνεπειών των επί
μέρους τεχνικών έργων που απαιτούνται για την πραγματοποίησή του, αλλ’ είναι πολλα-
πλάσιο τούτου λόγω του δυναμικού και μη γραμμικού χαρακτήρα των εντεύθεν δια-
ταρασσομένων και σε αλληλεπίδραση τελούντων φυσικών και ανθρωπογενών οι-
κοσυστημάτων». Από τον συλλογισμό αυτό προκύπτει το συμπέρασμα ότι «για την κατα-
γραφή και αξιολόγηση των επιπτώσεων του εγχειρήματος αυτού δεν αρκεί η σύνταξη με-
λετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων για καθένα από τα προγραμματιζόμενα επιμέ-
ρους τεχνικά έργα, αλλά είναι αναγκαία η σύνταξη, κατά τη διαδικασία που θεσπίζεται με
τις διατάξεις αυτές, συνολικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων στην οποία με – 11 –
την κατάλληλη επιστημονική μέθοδο θα συσχετίζονται και θα συνεκτιμώνται οι προεκτεθεί-
σες επιμέρους συνέπειες καθώς και οι εντεύθεν απώτερες συνέπειες για το περιβάλλον
προς εξεύρεση και αξιολόγηση της συνολικής επίδρασης του έργου στο περιβάλλον …».
Ακόμη βλ. και ΣτΕ 1126/2004 σχετικά με τα παλαιότερα έργα διευθέτησης του ρέματος Πι-
κροδάφνης:
«Επειδή, όπως έχει ήδη κριθή σύμφωνα με το άρθρο 24 του Συντάγματος επιτρέπεται όχι
οιαδήποτε μορφή αναπτύξεων αλλά μόνον η βιώσιμη, δηλαδή εκείνη που δεν επιφέρει
βλάβη στο περιβάλλον και άρα δεν είναι πρόσκαιρη αλλά διατηρήσιμη. Ειδικότερα, η κατα-
σκευή δημόσιων έργων, στα οποία περιλαμβάνονται κατά τα μείζονα έργα πολεοδομικής
υποδομής, ναι μεν μπορεί να αποτελή μέρος αναπτυξιακού προγράμματος πλην είναι επι-
τρεπτή μόνον ύστερα από τεκμηριωμένη μελέτη των επιπτώσεών της στο περιβάλλον και
υπό τους όρους και προϋποθέσεις που εξασφαλίζουν την τήρηση της ανωτέρω συνταγμα-
τικής αρχής της βιώσιμης αναπτύξεως (ΣτΕ Ολ. 2759/1994). Εξ άλλου, όπως έχει επίσης
κριθή, ουσιώδες στοιχείο του προστατευόμενου από το ανωτέρω άρθρο του Συντάγματος
φυσικού περιβάλλοντος αποτελούν τα ρέματα, με τα οποία συντηρείται κυρίως η απορροή
προς τη θάλασσα των πλεοναζόντων υδάτων της ξηράς και τα οποία αποτελούν επιπρο-
σθέτως φυσικούς αεραγωγούς και μαζί με τη χλωρίδα και την πανίδα τους είναι οικοσυστή-
ματα με ζωτική σημασία για τους οικισμούς τους οποίους διασχίζουν. Συνεπώς, στα ρέματα
επιτρέπονται μόνον επεμβάσεις που δεν θίγουν την κατά τα ανωτέρω λειτουργία τους τα
απολύτως αναγκαία τεχνικά έργα για τη διευθέτηση της κοίτης και των πρανών τους, ώστε
να διασφαλίζεται η ροή των υδάτων καθ’ όλο το μήκος τους (ΣτΕ 163/1994, 1801/1995).
Για το λόγο αυτόν, εξάλλου, η τμηματική οριοθέτηση ρέματος επιτρέπεται μόνο κατ’ εξαίρε-
ση και υπό προϋποθέσεις (ΠΕ 146, 246/2000). Σε κάθε περίπτωση, για την έγκριση περι-
βαλλοντικών όρων έργου τμηματικής οριοθετήσεως ρέματος απαιτείται να έχη προηγουμέ-
νου εκπονηθή μελέτη, με την οποία θα εξετάζεται η συνολική επίπτωση του έργου στο οι-
κοσύστημα του ρέματος και στο σύνολο των περιοχών που αυτό διασχίζει καθώς και οι δυ-
νατότητες αντιμετωπίσεως τους».
Από το σκεπτικό των παραπάνω αποφάσεων προκύπτει η αρχή της σφαιρικής εκτίμη-
σης των περιβαλλοντικών συνεπειών ενός έργου, η οποία διέπει τόσο την οδηγία 85/337
(ένατο σημείο του αιτιολογικού της) όσο και το ίδιο το δίκαιο του περιβάλλοντος.
Συνεπώς, η διακριτή, αποσπασματική και κατακερματισμένη εκτίμηση των συνε-
πειών για κάθε τμήμα του έργου αδυνατεί να αποδώσει σφαιρική εκτίμηση των συ-
νεπειών του όλου έργου διευθέτησης και άρα παραβιάζεται η γενικότερη κατεύθυν-
ση ως προς την εκτίμηση των περιβαλλοντικών συνεπειών του ν. 1650/1986 και του
Ν. 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α/2011) και παρακάμπτεται η αποτελεσματική προληπτική
προστασία του περιβάλλοντος στο πλαίσιο των διατάξεων άρθρου 24 παρ. 1 Συντ.
μέσω του μηχανισμού της εκτίμησης και έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων του
έργου. Άρα, εφαρμόζονται εσφαλμένα οι ουσιαστικές διατάξεις που ορίζουν την εκτίμηση – 12 –
των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και αποδυναμώνεται έτσι η αποτελεσματική προληπτι-
κή προστασία του περιβάλλοντος.
4. Η Υδρολογική και Γεωτεχνική μελέτη του έργου, οι περιβαλλοντικοί όροι του ο-
ποίου εγκρίνονται με την προσβαλλομένη παραβιάζουν τους κανόνες της τεχνικής
και της επιστήμης, και εξ αυτού του λόγου οι προσβαλλόμενη πράξη διαθέτει πλημ-
μελή και εσφαλμένη αιτιολογία.
Όλα τα μέχρι σήμερα έργα στο ρέμα Πικροδάφνης έχουν υπολογιστεί με βάση την «Προμε-
λέτη Ρέματος Πικροδάφνης & Περιφερειακής τάφρου Υμηττού» (ΥΔΡΟΜΕΤ-1985). H προ-
μελέτη προέβλεπε την κατασκευή Περιφερειακής Τάφρου Υμηττού (Π.Τ.Υ), καθώς και
αγωγού εκτροπής τόσο της ΠΤΥ όσο και του ρέματος Ζωοδόχου Πηγής στο ρέμα Πι-
κροδάφνης. Έτσι όλα τα έργα έχουν υπερεκτιμημένες πλημμυρικές παροχές.
Παρόλο που έγινε νέα Υδρολογική μελέτη για να αποφευχθεί η επιβάρυνση από μη υφι-
στάμενες παροχές, κατά περίεργο τρόπο η νέα Υδρολογική μελέτη καταλήγει στις ίδιες α-
κριβώς πλημμυρικές παροχές που προβλέπει και η ΥΔΡΟΜΕΤ τουλάχιστον για τα τμήμα-
τα του ρέματος στην Ηλιούπολη (70 m3
/sec) και τον Άγιο Δημήτριο (100 m3
/sec). Ισχυρί-
ζονται ότι αυτό προκύπτει επειδή η ΥΔΡΟΜΕΤ έχει υπολογίσει τις παροχές με περίοδο
επαναφοράς 20ετίας ενώ η νέα μελέτη με περίοδο επαναφοράς 50ετίας.
Όμως το «Εργαστήριο Εγγειοβελτιωτικών Έργων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων του
ΕΜΠ», με υπεύθυνο τον καθηγητή κ. Γ. Τσακίρη, στο ερευνητικό του πρόγραμμα με θέμα
«Πλαίσιο Περιβαλλοντικής Διευθέτησης Ποδονίφτη και Πικροδάφνης Ν. Αττικής» υπολογί-
ζει πλημμυρική παροχή σχεδιασμού με περίοδο επαναφοράς 50ετίας μόλις 22,3 m3
/sec
για την Ηλιούπολη και 34,2 m3
/sec για τον Άγιο Δημήτριο.
Σημειωτέον ότι η Υδρολογική μελέτη δεν λαμβάνει ως πλημμυρική παροχή του έργου της
Ηλιούπολης την παροχή στο σημείο που το ρέμα τέμνει την λ. Βουλιαγμένης αλλά την πα-
ροχή στον κόμβο που το ρέμα της Αμαλίας χύνεται στο ρέμα Πικροδάφνης, δηλ. 1740 μ.
χαμηλότερα στον Άγιο Δημήτριο.
Όσον αφορά τη Γεωτεχνική μελέτη παρατηρούμε ότι:
Α) Παρόλο που οι συντελεστές ασφαλείας των πρανών στην διατομή 7 εμφανίζονται να
έχουν μικρή απόκλιση από τους ελάχιστους επιτρεπόμενους βάσει ΟΜΟΕ (Οδηγίες Με-
λετών Οδικών Έργων), προτείνει βαριά έργα αντιστήριξης, για να τους βελτιώσει. Σημειω-
τέο ότι οι αναλύσεις ευστάθειας πραγματοποιήθηκαν για τις ακόλουθες συνθήκες: στατικές,
στατικές με ανώτατη στάθμη υπόγειου ορίζοντα 50ετίας και σεισμικές. Δηλαδή για την δυ-
σμενέστερη των περιπτώσεων και μάλιστα αμφισβητούμενη, εφόσον κρίνουμε ότι η υδρο-
λογική μελέτη είναι υπερεκτιμημένη. (βλέπε Πίνακα σελίδας 21 της Γεωτεχνικής μελέτης) – 13 –
Β) Παρόλο που οι συντελεστές ασφαλείας στη διατομή 18 (0+180), εμφανίζονται πάνω
από τα όρια των ελάχιστων επιτρεπόμενων βάσει ΟΜΟΕ, δηλαδή φαίνεται να έχουν ε-
παρκή περιθώρια ασφάλειας με βάση τους κανονισμούς, θέλει να ομογενοποιήσει τις συν-
θήκες κατά μήκος του ρέματος και προτείνει κι εδώ έργα. (Βλέπε Πίνακα σελίδας 22 Γεωτ.
Μελέτης)
Επειδή η παρούσα είναι παραδεκτή, νόμιμη και βάσιμη, ασκείται δε εμπρόθεσμα και με
πρόδηλο και σαφές έννομο συμφέρον
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
και για όσους τυχόν νομίμως θα προσθέσουμε
ΖΗΤΟΥΜΕ
ΜΕ ΡΗΤΗ ΕΠΙΦΥΛΑΞΗ ΠΑΝΤΟΣ ΝΟΜΙΜΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΜΑΣ
– Να γίνει δεκτή η παρούσα αίτηση μας καθ’ όλα τα αιτήματα αυτής.
– Να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη πράξη, δηλαδή η υπ’ αρ. Φ2989/ 3515/16-9-2014
Απόφαση Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, με την οποία ε-
γκρίνονται οι περιβαλλοντικοί όροι «Μελέτης Οριοθέτησης Ρέματος Πικροδάφνης (ε-
ντός των ορίων του Δήμου Ηλιούπολης από τη Λεωφόρο Μαρίνου Αντύπα έως την
Λεωφόρο Βουλιαγμένης» καθώς και κάθε άλλη συναφής πράξη ή παράλειψη της
Διοίκησης, προγενέστερη ή μεταγενέστερη.
– Να καταδικαστεί το Δημόσιο στην γενική δικαστική μας δαπάνη.
Αντίκλητο και πληρεξούσιο δικηγόρο ορίζουμε τον δικηγόρο Αθηνών Δημήτριο Μπελαντή
του Γρηγορίου (ΑΜ ΔΣΑ 13652), κάτοικο Αθηνών, οδός Λασκάρεως αρ. 40, Αθήνα
11472, τηλ. 210-362.7464, 210-367.5645, 693-842.6850.
Αθήνα 17-11-2014
Ο πληρεξούσιος δικηγόρος