Ποδόσφαιρο και βία: Δεν είναι επικοινωνία, είναι η «Λευκή Τζιχάντ» (άρθρο της Σοφίας Βούλτεψη)

Από όπου και να το κοιτάξεις, το σοκ είναι μεγάλο. Αλλά η επικείμενη συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο της UEFA και τους ιδιοκτήτες των ελληνικών ομάδων δεν είναι επικοινωνία, όπως έσπευσε να αποφανθεί η αντιπολίτευση. Είναι ουσία. Επιπλέον, η ηγεσία του ποδοσφαίρου, διεθνούς και εγχώριου, οφείλει επιτέλους να αντιληφθεί ότι όσα εδώ και δεκαετίες παρακολουθούμε παγκοσμίως δεν είναι απλή αθλητική ή οπαδική βία. Είναι η «Λευκή Τζιχάντ»! Με πολιτικές διασυνδέσεις.

Όλα αυτά, ανεξάρτητα από την έρευνα σχετικά με το πώς η Αστυνομία χειρίστηκε το θέμα και την διακρίβωση των ευθυνών. Η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή και αναμένεται να επιδεινωθεί λόγω και της επιβάρυνσης της μεταναστευτικής κρίσης που κινητοποιεί τα ακροδεξιά αντανακλαστικά. Δεν περιμένει κανείς τέτοιες αναλύσεις από μια ευκαιριακή αντιπολίτευση, βέβαια.

Μετά από αναρίθμητα περιστατικά ακραίας βίας σε δεκάδες πόλεις της Ευρώπης, που συνεχίζονται παρά τις απαγορεύσεις και τα πρόστιμα, μπορούμε να πούμε ότι το υπόβαθρο δεν είναι αθλητικό, αλλά πολιτικό. Και η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο ανησυχητική όσο ανεβαίνουν τα ποσοστά της Ακροδεξιάς. Για την ακρίβεια, η άνοδος της Ακροδεξιάς οφείλεται και στο γεγονός ότι ψαρεύει την πελατεία της στην θολή δεξαμενή των γηπέδων.

Μπορεί το πρόβλημα να είναι αστυνομικό από επιχειρησιακής πλευράς, αλλά ουσιαστικά πρόκειται για ένα βαθιά πολιτικό ζήτημα που δεν αντιμετωπίζεται μόνο με πρόστιμα και κεκλεισμένων των θυρών αγώνες.

Κι αυτό διότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την Κου Κλουξ Κλαν του 21ου αιώνα! Τα μέλη του πολυεθνικού μηχανοκίνητου τάγματος θανάτου που έφθασαν ως την Αθήνα και δολοφόνησαν ένα νέο παιδί δεν είναι οι συνηθισμένοι χούλιγκανς. Είναι οργανωμένοι εξτρεμιστές που λειτουργούν βάσει σχεδίου. Είναι όργανα που η Διεθνής της Βίας ριζοσπαστικοποιεί και εργαλειοποιεί προς εξυπηρέτηση καθαρά πολιτικών σκοπών.

Η λεωφόρος της βίας έχει δύο λωρίδες

Η ακροδεξιά – και σε κάποιες περιπτώσεις και η ακροαριστερά – στρατολογούν τους «τζιχαντιστές της Δύσης» στα γήπεδα και τους χρησιμοποιούν ως τάγματα εφόδου, σε πρώτη φάση εναντίον των αντιπάλων ομάδων και αργότερα σε διαδηλώσεις και βίαια επεισόδια στους δρόμους.

Μετά την στρατολόγηση, την εκπαίδευση και την ριζοσπαστικοποίησή τους, οι άνθρωποι αυτοί, μαριονέτες καλύτερα, αυτονομούνται, απομακρύνονται από τις ομάδες τους, στρέφονται εναντίον των ηγεσιών και των ιδιοκτητών των ομάδων – κυρίως όταν προσλαμβάνουν μη λευκούς ποδοσφαιριστές – και υπακούνε μόνο στις εντολές των πολιτικών τους πατρώνων. Σε επόμενο στάδιο, στρέφονται και κατά των πολιτικών μεντόρων τους και συγκροτούν πολύ επικίνδυνες και ανεξέλεγκτες συμμορίες.

Αλλά η στρατολόγηση δεν γίνεται μόνο στα γήπεδα, όπου πράγματι υπάρχει πολλή «καύσιμη ύλη» και άφθονη αδρεναλίνη. Αρκετές φορές συμβαίνει και το αντίθετο: Ακραίες πολιτικές δυνάμεις εντοπίζουν τα υποψήφια θύματα σε φτωχές και υποβαθμισμένες περιοχές και με δόλωμα δωρεάν εισιτήρια και άλλες μικροπαροχές τους οδηγούν στα γήπεδα. 

Εκεί τους μετατρέπουν αρχικά σε χούλιγκαν – στην πραγματικότητα τους φορούν ένα είδος στολής παραλλαγής – με σκοπό να παραπληροφορήσουν, να αναμιχθούν με τους πραγματικούς χούλιγκανς και τελικά να στρατολογήσουν και άλλους.

Αυτό είναι κάτι διαφορετικό από τον κατ’ εξοχήν χουλιγκανισμό. Αποτελεί την πιο επικίνδυνη μορφή εξτρεμιστικής δράσης που πάντα στηρίζεται στον φανατισμό και την βία. Έτσι, η «καύσιμη ύλη» αποκτά «ιδεολογικό» περιεχόμενο και πολιτικά χαρακτηριστικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην μεγάλη αντικυβερνητική διαδήλωση, τον Φεβρουάριο του 2021, στην Κύπρο, έντονη υπήρξε η παρουσία της Θύρας 9, με τα μέλη της να παρελαύνουν κάτω από το πανό «Είναι ο Καπιταλισμός, ηλίθιε»!

Υπερεθνικισμός, ρατσισμός, ξενοφοβία, αντισημιτισμός, βαθύ μίσος για όλους και όλα, σβάστικες, χιτλερικοί χαιρετισμοί, αετοί της Βέρμαχτ, φωτογραφίες του Χίτλερ και του Ντούτσε. Το μίγμα είναι εκρηκτικό και φθάνει ως το πιο σκοτεινό παρελθόν. Κάθε άλλο παρά τυχαία οι Κροάτες Bad Blue Boys καθοδηγήθηκαν υπογείως προκειμένου να αναζητήσουν τις ρίζες τους στους Ουστάσι συνεργάτες της ναζιστικής Γερμανίας. Χρειάστηκε να τροφοδοτηθούν και με τον τελευταίο εφιάλτη του 20ού αιώνα, ταυτίζοντας την δράση τους με την έναρξη του πολέμου και την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας – ένας μύθος που ελάχιστη σχέση έχει με την πραγματικότητα, αλλά τροφοδοτεί την βαλκανική αντιπαλότητα κατά των Σέρβων.

Χρόνια μετά, τον Μάιο του 2013, στην διάρκεια αγώνα μεταξύ Κροατίας και Σερβίας στο εμβληματικό κροατικό στάδιο Μαξιμίρ, το σύνθημα που κυριαρχούσε ήταν «Σκοτώστε, σκοτώστε τους Σέρβους!». Με μίσος. Ακριβώς όπως τον Μάιο του 1990, στον αγώνα που οι ΒΒΒ πιστεύουν ότι «σφύριξαν» την έναρξη του εμφυλίου.  Ο σπόρος της βίας καρπίζει εύκολα…

«Αν μας ενδιέφερε το ποδόσφαιρο, θα ήμασταν ποδοσφαιριστές»!

Ο σκοπός είναι κοινός – και στο ποδόσφαιρο και στην πολιτική: Να τρομοκρατηθούν οι αντίπαλοι και να προετοιμαστεί το έδαφος για την επικείμενη νίκη. Ουσιαστικά οι άνθρωποι αυτοί δεν στρατολογούνται απλά ως μέλη μιας εξτρεμιστικής ομάδας, αλλά ως «στρατιώτες» που θα μπουν στη «μάχη» για να υπηρετήσουν κάποια «ιδανικά».

Τα όρια μεταξύ φανατισμού υπέρ μιας ομάδας και υπέρ μιας «ιδέας» είναι αδιόρατα, αλλά πολλοί εξελίσσονται σε τόσο συνειδητοποιημένους τζιχαντιστές που σύντομα όλα ξεκαθαρίζουν μέσα τους.

Είναι χαρακτηριστική η αυθόρμητη και πολύ αποκαλυπτική απάντηση που έδωσε το 2018 σε ερευνητική ομάδα της ΕΕ, ένας Πολωνός δήθεν φανατικός οπαδός ομάδας: «Αν μας ενδιέφερε το ποδόσφαιρο, θα είχαμε γίνει ποδοσφαιριστές»!

Κατά γενική ομολογία, το ποδόσφαιρο φέρνει κοντά πολύ διαφορετικούς ανθρώπους, διαφορετικής μόρφωσης και κοινωνικών στρωμάτων. Αλλά είναι και ένα πεδίο ανταγωνισμού και αντιπαλότητας. Ένα υπόβαθρο επομένως υπάρχει. Και το βλέπουμε παντού. Είναι η άσχημη πλευρά της γιορτής.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μπενίτο Μουσσολίνι υπήρξε ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον αθλητισμό ως τμήμα του κυβερνητικού του συστήματος. Χρησιμοποιούσε την εθνική ομάδα για πολιτικούς λόγους, αλλά επέλεξε να εργαλειοποιήσει τη Λάτσιο. Η «παράδοση» συνεχίστηκε και οι «σκληροπυρηνικοί» της Λάτσιο κράτησαν αναμμένο τον πυρσό του φασισμού και μετά την πτώση του, φθάνοντας στο σημείο να συγκρουστούν με την ηγεσία της ομάδας.

Ο Ντούτσε, ο Φράνκο και το Άουσβιτς

Τα χαρακτηριστικά παρέμειναν σκληρά πολιτικά. Οι τζιχαντιστές της Λάτσιο βρέθηκαν απέναντι στους οπαδούς της Ρόμα, κυρίως επειδή είναι η ομάδα που στηρίζει η ιταλική εβραϊκή κοινότητα.

Έτσι, στους αγώνες, οι «Σκληροπυρηνικοί» της Λάτσιο ξεδίπλωναν πανό που έγραφαν «Το Άουσβιτς είναι η χώρα σας, οι φούρνοι είναι τα σπίτια σας».

Όσο για τους «αρχηγούς» πιστεύεται ότι διατηρούν διασυνδέσεις ακόμη και με το οργανωμένο έγκλημα, όπως η Καμόρα. Ο σημαντικότερος κάπο, ο Φαμπρίτσιο Πισιτέλλι, δολοφονήθηκε το 2019 και έξι μήνες αργότερα ο στρατός του διαλύθηκε. Στον πρώην παίκτη και αργότερα μάνατζερ Πάουλο Ντι Κάνιο έμεινε το τατουάζ με τον Μουσσολίνι στον ώμο…

Στην Ισπανία, η επιρροή του δικτάτορα Φράνκο στη Ρεάλ αποτελεί άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η παράδοση βίας συνεχίστηκε παγκοσμίως με την αγαπημένη ομάδα του Νετανιάχου Μπεϊτάρ Τζερούσαλεμ στο Ισραήλ και την ρωσική Ζενίτ Αγίας Πετρούπολης. Κοινό σημείο τους το μίσος κατά των μουσουλμάνων ή των μαύρων ποδοσφαιριστών. 

Τα πρόστιμα ύψους 50.000 ευρώ δεν φαίνεται να τους πτοούν. Αυτό που μετράει είναι ο «πατριωτισμός» και η «καθαρότητα». Μάλιστα, οι φανατικοί της Μπεϊτάρ, οι La Familia, στρέφουν τα βέλη τους ακόμη και εναντίον των ιδεολογικών ταγών τους, τους οποίους δεν βρίσκουν αρκετά αντι-Άραβες και αντιμουσουλμάνους. 

Γι’ αυτό και οι φανατικοί της Βρετανίας English Defence League και Football Lads Alliance, αν και αντίπαλοι των Γερμανών Χούλιγκανς κατά των Σαλαφιστών, ενώνουν τις δυνάμεις τους κατά των μουσουλμάνων. Το ίδιοι και η «Ρωμαλέα Νεολαία», οπαδοί της τοπικής ομάδας της Σαξονίας, στην ανατολική Γερμανία.

Βαλκάνια: Σύνδεση με το οργανωμένο έγκλημα

Στα Δυτικά Βαλκάνια πάλι, οι ομάδες των φανατικών συνδέονται με το οργανωμένο έγκλημα. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Πρωτοβουλία κατά του Διεθνικού Οργανωμένου Εγκλήματος, στην περιοχή δραστηριοποιούνται 78 σκληροπυρηνικοί «σύλλογοι» και 21 ομάδες χούλιγκανς που διατηρούν παράλληλα δεσμούς με πολιτικά κόμματα και το οργανωμένο έγκλημα.

Στους «στρατιώτες» τους προσφέρουν ακόμη και σκούτερ – επισήμως για να πηγαίνουν στο γήπεδο, ανεπισήμως για να κάνουν τα βαποράκια ναρκωτικών.

Όλοι τους περνούν από ένα στάδιο δοκιμασίας, στη διάρκεια του οποίου πρέπει να αποδείξουν ότι μπορούν να ασκήσουν βία. Για παράδειγμα, για να γίνει κάποιος μέλος μιας ομάδας πρέπει προηγουμένως να μαχαιρώσει άνθρωπο.

Όταν οι φίλοι γίνονται εχθροί

Το πρόβλημα είναι πως συχνά αυτονομούνται από τους πάτρωνές τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις τελευταίες διαδηλώσεις κατά της δικαστικής μεταρρύθμισης στο Ισραήλ, οι φανατικοί της Μπεϊτάρ βρέθηκαν στο πλευρό των διαδηλωτών και κατά της κυβέρνησης συνεργασίας του Λικούντ με τους ακροδεξιούς. Στην πραγματικότητα, όταν οι δρόμοι μετατράπηκαν σε πεδία μάχης, διασπάστηκαν με αποτέλεσμα άλλοι να διαδηλώνουν κατά της κυβέρνησης και άλλοι να επιτίθενται στους διαδηλωτές.

Το ίδιο συνέβη και στην Ουγγαρία. Οι ακραίοι των γηπέδων, οι Ούγγροι ultrak, αυτοί που εμφανίζονται ντυμένοι στα μαύρα στο Πούσκας Φέρεντς Αρένα της Βουδαπέστης, εξαιρετικά βίαιοι, με ρίζες στις αρχές του 19ου αιώνα, είχαν πάντα την σιωπηλή υποστήριξη του πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν. Ωστόσο, δεν δίστασαν να στραφούν εναντίον του όταν αυτός αποφάσισε να συμμορφωθεί με τις εντολές της UEFA και να λάβει μέτρα κατά των ομοφοβικών, αντισημιτικών και ρατσιστικών εκδηλώσεων στη διάρκεια των αγώνων.

Ανάλογη στάση κράτησαν οι ακραίοι της Λευκορωσίας απέναντι στον Λουκασένκο, όταν ο λαός άρχισε να διαμαρτύρεται κατά της δικτατορικής εξουσίας του.

Ριζοσπαστικοποιημένοι και με πολιτικό προσανατολισμό είναι και οι «Καρσί», οι φανατικοί οπαδοί της Μπεσίκτας, στην Τουρκία. «Παιδιά» του αριστερής ιδεολογίας Οπτίκ Μπασκάν, που πέθανε το 2007, αναζητούν νέο αίμα στην εργατική τάξη και στη νεολαία. Το 2013 ενώθηκαν με τους αντιπάλους τους της Γαλατάσαραϊ και της Φενέρμπαχτσε για να διαδηλώσουν κατά του Ερντογάν στο Πάρκο Γκεζί.

Όπου κι’ αν βρίσκονται, όποια ομάδα κι’ αν υποστηρίζουν, οι εκπρόσωποι της «Λευκής Τζιχάντ» – άνδρες, λευκοί, ρωμαλέοι – μοιάζουν όλο και πιο πολύ με παραστρατιωτικές ομάδες. Για παράδειγμα, οι Πολωνοί εξτρεμιστές προπονούνται ακόμη και είκοσι ώρες την εβδομάδα μέσα στα δάση. Εκπαιδεύονται στα όπλα, στις πολεμικές τέχνες, κάνουν μπόντι μπίλντινγκ. Η εκπαίδευσή τους είναι σκληρά στρατιωτική με απίστευτη πειθαρχία και οργάνωση. Υπακούνε σε κανόνες ακόμη και όταν φαινομενικά μοιάζουν με όχλο που κινείται σε μπουλούκια. 

Με λίγα λόγια δεν πρόκειται για χούλιγκανς, αλλά για τη νέα εκδοχή της Κου Κλουξ Κλαν…