Εξαιρετική διπλωματική εργασία της Αλιμιώτισσας Χαραλαμπίας Παπαδοπούλου, για το κτήμα Τραχώνων

H Παπαδοπούλου Χαραλαμπία γεννήθηκε και κατοικεί στον Άλιμο. Είναι πτυχιούχος της Σχολής Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και εργάζεται στο Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρωπίνου Δυναμικού. Η βαθιά της αγάπη για τον Άλιμο και την πλούσια πολιτιστική και αρχαιολογική κληρονομιά του την ώθησαν να ασχοληθεί στα πλαίσια της Διπλωματικής της εργασίας στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου Αθηνών με το κτήμα Τραχώνων του Δήμου Αλίμου. Καρπός αυτής της προσπάθειας αποτελεί η Διπλωματική της εργασία με τον τίτλο «Ο Ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Προστασία και Ανάδειξη της Πολιτιστικής Κληρονομιάς: Μελέτη σχεδίου για την διαμόρφωση Αρχαιολογικού Πάρκου, χώρου αναψυχής και περιπάτου στο κτήμα Τραχώνων του Δήμου Αλίμου.

Ο δήμαρχος Αλίμου Ανδρέα Κονδύλη, αναφέρει το ιστορικό ενεργειών, μιλά για τις καθυστερήσεις και τις γραφειοκρατικές δυσκολίες και το όραμα του Δήμου. Ο Αριστείδης Θωμόπουλος, πρώην δημοτικός σύμβουλος και αντιδήμαρχος Αλίμου, που πρωτοστάτησε στους αγώνες για το βυζαντινό εκκλησάκι των Εισοδίων της Θεοτόκου που βρίσκεται μέσα στο κτήμα Τραχώνων, παροτρύνει τον κάθε Αλιμιώτη/τισσα, να διαβάσει την εξαιρετική, σημαντική και αξιόλογη εργασία της Χαραλαμπίας Παπαδοπούλου.

Στο «Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών, Διοίκηση Πολιτιστικών Μονάδων» της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου – ΕΑΠ, κατατέθηκε και εγκρίθηκε μεταπτυχιακή διπλωματική Εργασία, της Αλιμιώτισσας Χαραλαμπίας Παπαδοπούλου,με θέμα «Ο Ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Προστασία και Ανάδειξη της Πολιτιστικής Κληρονομιάς: Μελέτη σχεδίου για την διαμόρφωση Αρχαιολογικού Πάρκου, χώρου αναψυχής και περιπάτου στο Κτήμα Τραχώνων του Δήμου Αλίμου» (Ιούνιος 2021).

            Στην «Περίληψη» της εργασίας αυτής αναφέρεται:

«Η παρούσα διπλωματική εργασία, πραγματεύεται το ζήτημα της προστασίας και ανάδειξης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς και συγκεκριμένα, το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς του Κτήματος Τραχώνων, μελετάται η άσκηση της πολιτιστικής πολιτικής των εκάστοτε διοικήσεων του Δήμου Αλίμου για την προστασία και ανάδειξή του. Ακολούθως αναλύονται τα αποτελέσματα αυτών των πολιτικών  για την προστασία και ανάδειξη της περιοχής, αλλά και της παρέμβασης των πολιτών και της Πολιτείας.

            Ταυτόχρονα, διεξάγεται για πρώτη φορά ποσοτική και ποιοτική έρευνα, προκειμένου να συλλεχθούν οι απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με τις αντιλήψεις του κοινού για τη δημιουργία του Αρχαιολογικού Πάρκου στο Κτήμα Τραχώνων του Δήμου Αλίμου, καθώς και συνεντεύξεις από άτομα άμεσα εμπλεκόμενα με το Κτήμα Τραχώνων, τα οποία μας έδωσαν χρήσιμες πληροφορίες αναφορικά με τις ενέργειες για την προστασία και αξιοποίηση στο παρελθόν, αλλά και την πορεία διαμόρφωσής του μέσα στα επόμενα χρόνια.

            Μετά την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της έρευνας κοινού και των συνεντεύξεων, παρουσιάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαμόρφωσης του Αρχαιολογικού Πάρκου. Τα αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύουν την ανάγκη δημιουργίας Αρχαιολογικού Πάρκου στο Κτήμα Τραχώνων, λόγω της τεράστιας ιστορικής, αρχαιολογικής και περιβαλλοντικής του αξίας, καθώς και την άσκηση μίας ενιαίας πολιτιστικής στρατηγικής από τις εκάστοτε διοικήσεις του Δήμου Αλίμου. Συγκεκριμένα, μελετάται η δυνατότητα υλοποίησης του Αρχαιολογικού Πάρκου στα πλαίσια της αειφόρου τοπικής ανάπτυξης».

            Πρόκειται για μία εξαιρετική, σημαντική και αξιόλογη εργασία. Στην οποία εκθέτονται με ακρίβεια τα ιστορικά στοιχεία που αφορούν το Κτήμα, συμπεριλαμβανομένου του Ναού των Εισοδίων, του Θεάτρου Ευωνύμου, του αρχαίου εργαστηρίου στο Κοντοήγαδο κ.ά., από την αρχαιότητα έως σήμερα, αναδεικνύεται με πληρότητα (και με φωτογραφικές αποτυπώσεις) η αρχαιολογική αξία των μέχρι σήμερα ευρημάτων και η προοπτική/ προσδοκία ανασκαφής νέων. Εξειδικεύεται η περιβαλλοντική  σημασία του Κτήματος για τον Αλιμο και τους Αλιμιώτες αλλά και την ευρύτερη περιοχή, αφού σε αυτό διατηρούνται στοιχεία του αττικού τοπίου, όπως αυτό περιγράφεται από τον Πλάτωνα στον «Κριτία». Αλλά και η αναγκαιότητα για την θέσμιση και υλοποίηση του Αρχαιολογικού και Πολιτιστικού Πάρκου, και οι ευεργετικές επιπτώσεις από τη δημιουργία του στους μαθητές, με τις οργανωμένες εκπαιδευτικές εκδρομές που θα πραγματοποιούνται σε αυτό, και τους πολίτες με τη δυνατότητα επισκέψεων και παραμονής τους, στη διαμόρφωση της κοινωνικής και τοπικής ταυτότητάς τους και στο ακόμα μεγαλύτερο «δέσιμό» τους με την Πόλη μας, ως καταγωγικό στοιχείο τους.

            Υποδεικνύονται ως παραδείγματα οι παρόμοιες περιπτώσεις των: α) Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Πάρκου Bliesbruck-Reinheim, στα γαλλο-γερμανικά σύνορα, από το 1989, και, β) Αρχαιολογικού Πάρκου της Κάτω Πάφου, στο λιμάνι της πόλης, με πληροφοριακό κέντρο και χάρτες, το οποίο από το 1981 έχει χαρακτηριστεί από την Unesco ως μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

            Γίνεται εξαντλητική παραπομπή στην ισχύουσα νομοθεσία και σε ερμηνευτικές μελέτες γι αυτήν, προκειμένου να τεκμηριωθούν οι προτάσεις και κατευθύνσεις που επιλέγονται και υποδεικνύονται.

            Διερευνάται με επαγωγό τρόπο, ελληνική και ξενόγλωσση, σχετική βιβλιογραφία, αλλά και αναφορές στο διαδίκτυο και σε μελέτες ή άρθρα που έχουν αναρτηθεί σε αυτό για την Πολιτιστική Κληρονομιά και τους Τράχωνες.

Χρησιμοποιούνται όμως και σύγχρονες μέθοδοι λήψης πληροφοριών.

Με συνεντεύξεις προσώπων που γνωρίζουν διαχρονικά το θέμα, π.χ. με το δήμαρχο Αλίμου Ανδρέα Κονδύλη, ο οποίος ανέπτυξε το ιστορικό ενεργειών, επικαλέστηκε τις καθυστερήσεις και τις γραφειοκρατικές δυσκολίες της Κεντρικής Εξουσίας, και το προοπτικό όραμα του Δήμου για τη δημιουργία του Πάρκου κλπ, με τον πατέρα Διονύσιο Κατσούλη, αρχαιολόγο και ιερέα του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής, παρεκκλήσιο της οποίας είναι ο βυζαντινός Ναός των Εισοδίων, και άλλα πρόσωπα.

            Με έρευνα κοινού μέσω διαδικτύου, λόγω του κορωνοϊού, ήτοι των αντιλήψεων και της κοινωνικής συνείδησης των πολιτών για τη δημιουργία Αρχαιολογικού Πάρκου στην περιοχή των Τραχώνων. Στο ερωτηματολόγιο που τέθηκε, απάντησαν 231 άτομα, τα οποία δήλωσαν κατά ποσοστό 95,2% ότι γνωρίζουν το Κτήμα, 60% ότι γνωρίζουν πως θα λάβει ο Δήμος μεγάλη έκταση ως εισφορά με βάση το νόμο και τα δημοσιεύματα που έχουν αναγνώσει, 57,6% ότι εκεί προγραμματίζεται να δημιουργηθεί αρχαιολογικό πάρκο, 74,9% ότι τους «αρέσει» να γίνει αρχαιολογικό πάρκο, 44,2% ότι θα το επισκέπτονταν συχνά.

            Τονίζοντας και πάλι ότι πρόκειται για εξαιρετική διπλωματική εργασία, η οποία έχει αναρτηθεί και στο διαδίκτυο στο site του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου https://apothesis.eap.gr, επιτρέψτε μας να παροτρύνουμε και υπομνήσουμε στον κάθε Αλιμιώτη/τισσα, ότι η ανάγνωσή της, μόνο όφελος μπορεί να έχει για την αυτογνωσία μας και τη σημαντική ενδυνάμωση του μεταξύ μας κοινωνικού δεσμού με την ενίσχυση του αισθήματος του «συνανήκειν».  

            Επισημαίνουμε, με βάση τα όσα γνωρίζουμε, ότι είναι η δεύτερη «διπλωματική εργασία» που έχει κατατεθεί και εγκριθεί στο Ελεύθερο Ανοικτό Πανεπιστήμιο, για το Κτήμα Τράχωνες. Η, επίσης αξιόλογη, προηγούμενη είχε συνταχθεί από τη συμπολίτισσά μας Αννα-Δήμητρα Αντωνίου το 2014, στον κύκλο «Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Πόλεων και Κτιρίων», με αντικείμενο: «Περιβαλλοντική αναβάθμιση περιοχών κατοικίας με έμφαση στην ανάπτυξη δικτύου υπαίθριων χώρων. Μελέτη περίπτωσης: η ένταξη του «Κτήματος Γερουλάνου» στον αστικό ιστό», κεφάλαιο «Νεότερη ιστορία», με αναφορές σε Διοικητικές Πράξεις ίδρυσης κλπ, επεκτάσεων σχεδίου πόλης και χάρτες για το Καλαμάκι και τον Αλιμο.

            Ο Δήμος μας, θα είναι ωφέλιμο, να μελετήσει και κατά τη δίκαιη κρίση του Δημάρχου και του Δ.Σ., να αξιοποιήσει στο έπακρο και τις δύο αυτές επιστημονικές εργασίες, που συνιστούν πλούσια πηγή ιδεών και προτάσεων. Αριστείδης Θωμόπουλος