“Παράνομα και σπάταλα τα έργα στην πλατεία Χρυσοστόμου Σμύρνης”

* ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΜΥΡΝΗΣ
* ΕΚΘΕΤΟΣ Ο ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
* ΤΑ ΕΡΓΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΜΥΡΝΗΣ ΕΙΝΑΙ ΣΠΑΤΑΛΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΝΟΜΑ

– Τριετής μεθόδευση προκειμένου να μην επαναπροκηρυχθεί ασύμφορος διαγωνισμός 2,5 εκ. ευρώ

– Ο δήμος υπέγραψε σύμβαση με τον εργολάβο χωρίς την έγκριση του Ελεγκτικού Συνεδρίου

– 1.200 κυβικά μέτρα τσιμέντο στην πλατεία και εγκιβωτισμός των δέντρων

 Η δημοτική αρχή εδώ και τέσσερα χρόνια προσπαθεί συστηματικά να προωθήσει το έργο «Ανάπλαση Πλατείας Χρυσοστόμου Σμύρνης» (προϋπολογισμού 2,8 εκ. ευρώ!) αδιαφορώντας για τη διασφάλιση των συμφερόντων του δήμου, για την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση του δημόσιου χρήματος, αλλά και για την ίδια τη νομιμότητα. Τελευταίο επεισόδιο στο σίριαλ αυτό η έναρξη των έργων χωρίς την απαιτούμενη άδεια ούτε την έγκριση από το ελεγκτικό συνέδριο.

Η δημοτική κίνηση «Στροφή Νέας Σμύρνης» έχει επανειλημμένα επισημάνει ότι το έργο που προωθεί ο δήμος στην πλατεία Χρυσοστόμου Σμύρνης είναι σπάταλο, άχρηστο, αδιαφανές, ελλιπώς τεκμηριωμένο και οικονομικά ασύμφορο. Στην εμπεριστατωμένη αυτή κριτική η δημοτική αρχή απαντά με ανούσιες δηλώσεις ότι δήθεν δεν καταλαβαίνουμε τη σύγχρονη αισθητική, εννοώντας προφανώς την αισθητική του τσιμέντου.

Ας δούμε όμως τα πράγματα με τη σειρά:

 1) Η σκανδαλώδης εύνοια του εργολάβου και η αδιαφορία για τη διαφάνεια – Τρεις χαμένες ευκαιρίες για τη μείωση του κόστους του έργου

Τον Απρίλιο του 2010 προκηρύχθηκε διαγωνισμός για το έργο «Ανάπλαση της Πλατείας Χρυσοστόμου Σμύρνης» στο οποίο η μειοδότρια εταιρία έδωσε έκπτωση μόνο 11,2%. Μετά από κατακραυγή εξαιτίας του υπέρογκου κόστους και του μηδαμινού ποσοστού έκπτωσης (για παράδειγμα, την ίδια χρονική περίοδο, για την πλατεία Καρύλλου επετεύχθη έκπτωση 56%) ο δήμος αναγνώρισε ότι το έργο είναι ασύμφορο δήλωσε ότι θα επαναπροκηρύξει τον διαγωνισμό. Παρ’ όλα αυτά, η δημοτική αρχή δεν ζήτησε γνωμάτευση από το αρμόδιο τεχνικό συμβούλιο και δεν αιτιολόγησε επαρκώς την απόφασή της, δίνοντας έτσι στον εργολάβο τη δυνατότητα να πετύχει την ακύρωσή της απόφασης γιατί αυτή «εκδόθηκε κατά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας». Η Στροφή Νέας Σμύρνης μάλιστα είχε ενημερώσει επισήμως τη δημοτική αρχή για τη διαδικασία που έπρεπε να ακολουθηθεί, κάτι που κάνει ακόμη πιο προφανή την ευθύνη της δημοτικής αρχής για την αρνητική αυτή εξέλιξη και για το ότι δεν ενημέρωσε το δημοτικό συμβούλιο και την πόλη για τα λάθη και τις παραλείψεις της.

Το έργο πάντως δεν προχώρησε τότε, καθώς δεν είχε εξασφαλιστεί χρηματοδότηση. Και πάλι όμως ο δήμος δεν χρησιμοποίησε αυτή την καθυστέρηση προς όφελός του. Σύμφωνα με την περίπτωση 4 του άρθρου 27 του ν. 3669/2008, ο διαγωνισμός μπορεί να ακυρωθεί αν περάσουν 12 μήνες χωρίς να υπογραφεί σύμβαση. Η δημοτική αρχή μπορούσε δηλαδή και πάλι να διεκδικήσει το ελάχιστο: καλύτερη διαχείριση του δημοσίου χρήματος.

Αιφνιδίως το Φεβρουάριο του 2013 ο δήμος επανεντάσσει το έργο στο Τεχνικό του Πρόγραμμα. Προκειμένου στη συνέχεια να εντάξει το έργο στο ΕΣΠΑ (και ενώ έχουν περάσει τρία χρόνια σχεδόν από το διαγωνισμό) ο δήμος ξαναφέρνει προς έγκριση από το Δημοτικό Συμβούλιο την αρχική μελέτη (αρ. 305/2009) μετονομάζοντάς την σε 305/2012. Δεν ενημερώνει όμως επαρκώς το ΔΣ για τους λόγους αυτής της μετονομασίας, ούτε βέβαια χρησιμοποιεί αυτή την επιλογή του ως αφορμή για να επαναπροκηρύξει ένα διαγωνισμό που ο ίδιος θεωρούσε ασύμφορο.

Τον Μάρτιο του 2013 το Ελεγκτικό Συνέδριο (αρ. απ 93/2013) αποφαίνεται αρνητικά για την έναρξη του έργου καθώς δεν προσκομίστηκαν στοιχεία για την πηγή χρηματοδότησης. Στις 5/4/2013 εγκρίνεται η ένταξη του έργου στο ΕΣΠΑ και στις 14/5/2013 υπογράφεται παρανόμως (καθώς δεν έχει δοθεί έγκριση από το ελεγκτικό συνέδριο) σύμβαση με τη μειοδότρια εταιρεία (με έκπτωση 11,2%). Μάλιστα για την υπογραφή της σύμβασης γίνεται επίκληση της υπ. αριθμ 93/2013 πράξης του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τον προσυμβατικό έλεγχο του έργου, η οποία όμως απαγορεύει την υπογραφή σύμβασης, λέγοντας: «Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για το έργο Ανάπλαση Πλατείας Χρυσοστόμου Σμύρνης».

Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 21 παρ. 1 του Ν. 4030/11, για κατασκευαστικά έργα διαμορφώσεων κοινόχρηστων χώρων απαιτείται έγκριση από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (πρώην ΕΠΑΕ). Όπως μας ενημερώνει με έγγραφό της η Τεχνική Υπηρεσία του δήμου, το έργο δεν έχει λάβει την απαιτούμενη αυτή άδεια, αλλά απλώς έχει κάνει τις σχετικές αιτήσεις. Για όλους αυτούς τους λόγους δεν έχει αναρτηθεί και στο χώρο του εργοταξίου η απαιτούμενη πινακίδα με τα στοιχεία του έργου, παρότι κάτι τέτοιο είναι υποχρεωτικό.

Όλη η παραπάνω αλυσίδα πράξεων που ευνοούν την ανάθεση στον συγκεκριμένο εργολάβο ενός έργου που ο ίδιος ο δήμος έχει θεωρήσει οικονομικά ασύμφορο, ξεπερνά κατά πολύ τα όρια των «τυπικών γραφειοκρατικών αβλεψιών» και τεκμηριώνει την ευθύνη του δήμου.

Μάλιστα, ο Δήμος δεν αποτελεί απλώς κύριο του έργου, αλλά κατά το νόμο έχει την ευθύνη και υποχρέωση να ελέγχει ότι ο εργολάβος τηρεί τις προβλεπόμενες διαδικασίες, και αν δεν έχει τις απαιτούμενες άδειες, πινακίδες κ.λπ. να προβαίνει σε διακοπή του έργου.

Ευθύνες όμως έχει και ο διευθυντής της τεχνικής υπηρεσίας του δήμου, που έχει αναλάβει την επίβλεψη ενός έργου για το οποίο είναι ενήμερος ότι παρανόμως έχει υπογραφεί σύμβαση, ενώ επιπλέον δεν υπάρχουν οι απαιτούμενες εγκρίσεις από την περιφέρεια.

 2) Ποια είναι η χρησιμότητα του έργου;

Η πλατεία Χρυσοστόμου Σμύρνης είναι μια υπαρκτή, λειτουργική πλατεία, με ψηλά δέντρα και μνήμες για την πόλη. Επιπλέον είναι μια από τις λίγες πλατείες με χώμα αντί για πλακόστρωση, κάτι που σύμφωνα με τη συνολική περιβαλλοντική μελέτη για τη Νέα Σμύρνη θα πρέπει να συμβεί και αλλού, ως συμβολή στην αλλαγή του μικροκλίματος. Τα τελευταία χρόνια οι κάτοικοι δεν τη χρησιμοποιούν συχνά, λόγω της πλημμελούς συντήρησης των υποδομών (παγκάκια, καθαριότητα, φωτισμός), αλλά και γιατί η πρόσβαση σε αυτήν είναι δύσκολη, καθώς πρέπει κανείς να διασχίσει χωρίς φανάρι δύο μεγάλους οδικούς άξονες για να την προσεγγίσει (Αγ. Φωτεινής και Κ. Παλαιολόγου). Όλα αυτά μάλιστα την ώρα που η κεντρική πλατεία έχει κορεστεί.

Η σύγχρονη πολεοδομική αντίληψη δεν προκρίνει σε τέτοιες περιπτώσεις τη συνολική ανακατασκευή της πλατείας (αφού τα προβλήματά της δεν είναι κατασκευαστικά) αλλά τη συντήρηση και τον εμπλουτισμό του πρασίνου και των υποδομών (π.χ. με προσθήκη μιας παιδικής χαράς) σε συνδυασμό με δραστηριότητες που θα ξανασυστήνουν την πλατεία στους Νεοσμυρνιούς (π.χ. με εκδηλώσεις και δρώμενα, ιδίως για παιδιά). Το «πρόβλημα» με όλα αυτά είναι βέβαια ότι κοστίζουν πολύ λιγότερο από τα 2,5 εκατ. ευρώ και αφήνουν μικρότερο κέρδους στους υποστηρικτές του πολιτισμού του τσιμέντου.

Επιπλέον τίθεται το εύλογο ερώτημα κατά πόσο είναι σωστό ο δήμος, εν μέσω κρίσης, να εστιάζει το ενδιαφέρον του στο ράβε-ξήλωνε ενός ήδη ολοκληρωμένου έργου, βάζοντας στο ψυγείο καινούρια έργα που θα βελτίωναν τη ζωή στην πόλη, όπως π.χ. η πράσινη διαδρομή στην πολύ πιο υποβαθμισμένη Άνω Νέα Σμύρνη. Δυστυχώς όμως για τους κατοίκους της περιοχής, σε προεκλογική περίοδο όλα τα μάτια πέφτουν στη βιτρίνα…

 3) Απέρριψαν οι μελετητές το ενδεχόμενο μια ήπιας ανάπλασης;

Σύμφωνα με τους μελετητές η Πλατεία Χρυσοστόμου Σμύρνης αποτελεί «σημαντικό χώρο πρασίνου» ο οποίος όμως είναι «παρωχημένος». Δυστυχώς όμως δεν μπαίνουν στον κόπο να μας εξηγήσουν ούτε γιατί τον θεωρούν παρωχημένο, ούτε γιατί απαιτείται η ριζική ανακατασκευή και όχι μια ήπια προσέγγιση, ούτε βέβαια γιατί η δική τους σχεδιαστική πρόταση επιλύει τα προβλήματα λειτουργικότητας. Αυτό μπορεί να σημαίνει μόνο ένα πράγμα: δεν τους ζητήθηκε ποτέ κάτι τέτοιο. Είναι γνωστό άλλωστε ότι οποιαδήποτε μελέτη απαντάει στα ερωτήματα που της έχουν τεθεί, και στην προκειμένη περίπτωση είναι προφανές πως η εντολή δεν ήταν να αναζητηθεί η βέλτιστη λύση, αλλά απλώς να σχεδιαστεί μια πλατεία με υψηλό κατασκευαστικό κόστος.

 4) Ποια τα λειτουργικά προβλήματα της νέας πλατείας;

Η μελέτη ανάπλασης της πλατείας μειώνει τη λειτουργικότητα και τη χρηστικότητα προς τον πολίτη, μετατρέποντας το σύνολο σχεδόν της πλατείας σε μια λοξή διαδρομή πλάτους 5,50 μέτρων που οδηγεί προς το εμπορικό κέντρο πόλης (γύρω από την κεντρική πλατεία). Το σύνολο της αρχιτεκτονικής σύνθεσης λειτουργεί με σκοπό να τονίσει την διαγώνια διαδρομή, τοποθετώντας παράλληλα με αυτήν αυλάκι με νερό. Οι επιφάνειες που απομένουν εκατέρωθεν της κεντρικής διαδρομής, κατατμούνται περαιτέρω από στενά ορύγματα πλάτους μόλις 1,50 μέτρων, κάθετα στην κεντρική διαδρομή, που θα λειτουργούν ως περάσματα προς την Αγ. Φωτεινής, με την οποία υπάρχει υψομετρική διαφορά. Οι περιοχές ανάμεσα στα κάθετα αυτά περάσματα αντιμετωπίζονται αμήχανα. Σύμφωνα με την Τεχνική Περιγραφή, χωροθετούνται «χώροι για τα παιδιά με ειδικά ηχητικά παιχνίδια, μετά χώροι ησυχίας και περισυλλογής» χωρίς καμία άλλη επεξήγηση και ανάλυση.

Από την πλευρά της οδού Κων/νου Παλαιολόγου τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα, καθώς όλη η περιοχή μεταξύ της κεντρικής διαδρομής και του πεζοδρομίου, καταλαμβάνεται από ένα πρανές οπλισμένου σκυροδέματος επενδεδυμένο με πέτρινες πλάκες. Μέσα σε αυτή την τσιμεντένια επιφάνεια θα εγκιβωτιστούν τα δεκάδες δέντρα που υπάρχουν στο σημείο εκείνο. Σύμφωνα με την Τεχνική Έκθεση: «Το πρανές που δημιουργείται προς την οδό Χρυσοστόμου Σμύρνης αντιμετωπίζεται ως ένα γλυπτικό δάπεδο το οποίο λειτουργεί ως ηχητικό φράγμα από την όχληση της κυκλοφοριακής ανηφορικής κίνησης της οδoύ». Στην πραγματικότητα, το ύψος του πρανούς δεν είναι τέτοιο που να δημιουργεί φράγμα στην όχληση του δρόμου, ενώ τα πολλά δέντρα που υπάρχουν θα βρεθούν κυριολεκτικά πνιγμένα από το τσιμέντο που θα τα περιβάλλει ασφυκτικά. Η ατυχής αυτή επιλογή ουσιαστικά θα μειώσει την συνολική επιφάνεια της πλατείας κατά 40%, δημιουργώντας μια μεγάλη ζώνη δυσλειτουργική από πλευράς συντήρησης και καθαρισμού, και παντελώς απροσπέλαστη στους πολίτες.

Επίσης δεν υπάρχουν πουθενά θέσεις για παγκάκια στην νέα διαμόρφωση της πλατείας, εκτός από ένα γραμμικό κατά μήκος της οδού Αγίας Φωτεινής. Το εν λόγω γραμμικό παγκάκι τρέχει σε όλο το μήκος της πλατείας, αλλά κοιτάζει προς την πλευρά του δρόμου. Δεν διαθέτει πλάτη, ενώ προβλέπεται να κατασκευαστεί από υλικό Corten (είδος χάλυβα). Η επιλογή αυτού του υλικού είναι άστοχη, όχι μόνον λόγω του υψηλού κόστους, αλλά και γιατί θα είναι εξαιρετικά δυσάρεστο το κάθισμα το καλοκαίρι με υψηλή θερμοκρασία.

 5) Συντηρητική προσέγγιση του μνημειακού χαρακτήρα της πλατείας

Η πλατεία Χρυσοστόμου Σμύρνης αποτελεί σημείο αναφοράς για την πόλη. Οριοθετεί την κεντρική της είσοδο, και εκτός από το άγαλμα του μητροπολίτη Χρυσοστόμου Σμύρνης περιλαμβάνει ένα σύνολο γλυπτών του Β. Καπάνταη, τα οποία συγκροτούν ένα ενιαίο σύνολο. Είναι σημαντικό λοιπόν αυτός ο μνημειακός χαρακτήρας όχι μόνο να διατηρηθεί, αλλά και να αποκτήσει σύγχρονο χαρακτήρα. Παρόλα αυτά η μελέτη εστιάζει σε προτάσεις εντυπωσιασμού, που κρατάνε τον επισκέπτη σε απόσταση από τα μνημειακά στοιχεία, αντιμετωπίζοντάς τα ως κάτι εξωτερικό προς εκείνον. Έτσι υιοθετείται μια συντηρητική προσέγγιση, που δεν εντάσσει οργανικά τα μνημεία στη ζωή της πλατείας, ώστε αυτά να συνομιλούν με το σήμερα και να μην αποτελούν απλώς μουσειακά εκθέματα.

Επιπλέον, η μελέτη δίνει έμφαση στη νέα τσιμεντένια επιφάνεια που θα δημιουργηθεί, υποβαθμίζοντας τα υπάρχοντα γλυπτά τα οποία πλέον θα μοιάζουν ατάκτως ερριμμένα. Έτσι, για παράδειγμα, το μνημείο των Αρμενίων προβλέπεται να παραμείνει στη θέση του λόγω δυσκολίας μετακίνησης, όμως η κεντρική διαδρομή της πλατείας περνάει ακριβώς πάνω του, μετατρέποντας το σε ένα εμπόδιο και υποβαθμίζοντας το. Άλλα αγάλματα (κυρίως προτομές) μετακινούνται σε δευτερεύοντα σημεία της πλατείας, σαν να υπάρχει μια τάση να κρυφτούν, να μην είναι αισθητή η παρουσία τους. Επιπλέον, το κύριο μνημείο, το άγαλμα του Μητροπολίτη Χρυσοστόμου, θα βρεθεί παραγκωνισμένο από τη δημιουργία δίπλα του ενός σιντριβανιού 180 μ² με 36 πίδακες. Ειδικά κατά τις νυχτερινές ώρες, οι φωτισμένοι 36 πίδακες θα είναι τόσο έντονο ηχητικό και οπτικό στοιχείο που θα μετατρέψουν το άγαλμα του Χρυσόστομου σε άχαρο φόντο ενός υπερσιντριβανιού.

Σε γενικές γραμμές υπάρχει προσπάθεια η μνημειακότητα να επιτευχθεί με την χρήση του υδάτινου στοιχείου (χωρίς οι μελετητές να τεκμηριώνουν γιατί η κάλυψη του χώματος με τσιμέντο και η προθήκη νερού αποτελούν καλύτερο τρόπο ανάδειξης της ιστορικής μνήμης από τον σημερινό), το οποίο τρέχει παράλληλα με την κεντρική διαδρομή, αλλά επειδή είναι υπερυψωμένο δημιουργεί ένα απροσπέλαστο όριο. Επίσης γίνεται εκτεταμένη χρήση ακριβών υλικών (Corten) χωρίς ιδιαίτερο λόγο, επιτείνοντας την αίσθηση ότι στόχος δεν είναι τόσο η ανάδειξη της ιστορικής μνήμης, όσο το να μεγαλώσει ο προϋπολογισμός και η ανάπλαση να αποκτήσει τη σφραγίδα του δημάρχου.

 6) Το πράσινο σε δευτερεύοντα ρόλο

Η πλατεία σήμερα διαθέτει πλούσια βλάστηση, με πλήθος ψηλών δέντρων, αν και σε κατάσταση πλημμελούς συντήρησης από πλευράς του δήμου. Η Τεχνική Έκθεση αναφέρει: «Κύριοι στόχοι στον σχεδιασμό είναι η διατήρηση, προστασία, και περιποίηση των υπαρχόντων δέντρων». Παρόλα αυτά δεκάδες δέντρα θα πνιγούν στο τσιμέντο, με αποτέλεσμα να καταστρατηγείται ο υποτιθέμενος κύριος στόχος του έργου, ενώ κίνδυνοι θα υπάρξουν για το πράσινο και από τις εκτεταμένες εκσκαφές για τη διαμόρφωση του πρανούς από την πλευρά της οδού Αγίας Φωτεινής. Από την πλευρά της Κων/νου Παλαιολόγου προβλέπεται η σκυροδέτηση μεγάλης επιφάνειας, που θα περικλείει τα δέντρα. Η σκυροδέτηση αυτή ουσιαστικά κάνει τα δέντρα να βρίσκονται μέσα σε γλάστρες, και σφραγίζει σχεδόν το χώμα που τα περικλείει, κάτι που δημιουργεί κινδύνους για την επιβίωσή τους. Τέλος, δεν υπάρχει καμία φυτοτεχνική μελέτη που σημαίνει ότι δεν προβλέπονται νέες φυτεύσεις, πέραν της εκτεταμένης χρήσης χλοοτάπητα, ο οποίος χαρακτηρίζεται «οικολογικός» χωρίς περισσότερες λεπτομέρειες. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειωθεί ότι η χρήση χλοοτάπητα σε μια πόλη με τις θερμοκρασίες της Αθήνας, αυξάνει δραματικά το αναγκαίο για πότισμα νερού. Δυστυχώς η μελέτη δεν μπαίνει στον κόπο να αναφερθεί σε ποσοτικά στοιχεία, ούτε στο κατά πόσο η επιλογή αυτή οδηγεί την πόλη να παρεκκλίνει από τους στόχους που η ίδια η δημοτική αρχή έχει θέσει σε σχέση με τη μείωση της κατανάλωσης και γενικότερα την προώθηση της αειφορίας…

 7) Υπέρογκο κόστος

Σε αντίθεση με το εξαιρετικά χαμηλό τίμημα της μελέτης (που μεταξύ άλλων δείχνει ότι ο Δήμος επιδίωξε μια διεκπεραιωτική λύση, με τη βασική της λογική καθορισμένους προκαταβολικά από τη δημοτική αρχή), το κόστος για την κατασκευή είναι προκλητικά υψηλό. Ο διαγωνισμός έγινε με προϋπολογισμό 2.800.000 € και η έκπτωση που δόθηκε από τον εργολάβο ήταν απαράδεκτα χαμηλή, μόνο 11.2%, όταν την ίδια εποχή (2010) για την πλατεία Καρύλλου είχε δοθεί έκπτωση σχεδόν 56%. Το κόστος ανεβαίνει εξαιρετικά λόγω της επιλογής πολύ ακριβών υλικών και του όγκου του τσιμέντου που πρόκειται να πέσει στην πλατεία. Ακόμη και τώρα μπορεί το κόστος αυτό να περιοριστεί με ορθολογικό σχεδιασμό και διορθωτικές παρεμβάσεις.

 8) Μπορεί να σχεδιαστεί αλλιώς ο δημόσιος χώρος;

Σύμφωνα με τη δημοτική αρχή, οι παρεμβάσεις στον δημόσιο χώρο πρέπει να αποφασίζονται από την ίδια, πάνω σε άξονες που η ίδια θέτει ανεξαρτήτως αν έχει την επιστημονική επάρκεια να το πράξει, χωρίς την εμπλοκή ούτε των υπηρεσιών του δήμου, ούτε του δημοτικού συμβουλίου, ούτε των πολιτών. Ακόμη και για ένα έργο – σύμβολο της πόλης, όπως η πλατεία Χρυσοστόμου Σμύρνης, η δημοτική αρχή προχωράει σε απευθείας ανάθεση της μελέτης σε γραφείο της αρεσκείας της, και στη συνέχεια προχωράει σε έγκριση του έργου στα τυφλά, χωρίς καν να καλέσει τους μελετητές να παρουσιάσουν την πρότασή τους στο δημοτικό συμβούλιο αλλά και στην πόλη.

Αντίθετα όμως με ό,τι υποστηρίζει η δημοτική αρχή, αυτή η διαδικασία δεν είναι ούτε η σωστή ούτε η προβλεπόμενη. Είναι αυτή που έχει γεμίσει τις πόλεις μας με τσιμέντο και έχει έχει εξορίσει την αισθητική από το δημόσιο χώρο. Είναι αυτή που δίπλα στο εξαιρετικό δείγμα μοντέρνας αρχιτεκτονικής που αποτελεί η κεντρική πλατεία, σχεδιασμένη από τον Γ. Λεονάρδου, δημιουργεί μια πλατεία Καρύλλου με αισθητική Goody’s (και επαίρεται γι’ αυτό μάλιστα).

Η διαμόρφωση ενός τόσο σημαντικού δημόσιου χώρου για την πόλη πρέπει να ξεκινάει με έναν δημόσιο διάλογο, από τον οποίο θα αναδειχτούν τα προβλήματα που πρέπει να λυθούν και οι ανάγκες της πόλης. Στη συνέχεια θα πρέπει η μελέτη να ανατίθεται με αξιοκρατία και διαφάνεια. Ιδίως για έργα μνημειακής σημασίας ή έργα που φιλοδοξούν να αλλάξουν τη λειτουργία του δημόσιου χώρου, θα πρέπει να διενεργείται αρχιτεκτονικός διαγωνισμός. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα μέλη της επιτροπής αξιολόγησης των προτάσεων ορίζονται από τον δήμο, ο οποίος έχει έτσι τη δυνατότητα να αναθέσει το ρόλο αυτό σε αξιόπιστα πρόσωπα, με χαρακτηριστικά που ο ίδιος θα επιλέξει (π.χ. έργο, πρωτοποριακότητα ή μη απόψεων κ.λπ.). Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού θα πρέπει να παρουσιάζονται και πάλι δημοσίως, ώστε μετά από συζήτηση το δημοτικό συμβούλιο να αποφασίσει αν τελικά θα προχωρήσει στην υλοποίηση του έργου με βάση το αποτέλεσμα του διαγωνισμού.

 Αντί επιλόγου

Για τη ΣΤΡΟΦΗ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ το κόστος δεν αποτελεί το μόνο ζήτημα που πρέπει να εξετάζει κανείς όταν μιλάει για τα δημόσια έργα. Αυτό που έχει κυρίως σημασία είναι η κοινωνική τους χρησιμότητα. Η απορρόφηση κονδυλίων του ΕΣΠΑ επίσης δεν είναι αυτοσκοπός. Το ζητούμενο είναι η σωστή ιεράρχηση έργων από πλευράς δήμου, η έγκαιρη προετοιμασία ώστε αυτά να είναι ώριμα όταν φτάνει η ώρα του όποιου χρηματοδοτικού πλαισίου και η πολιτική διεκδίκηση με την υπόλοιπη αυτοδιοίκηση ώστε τα κάθε είδους ΕΣΠΑ να χρηματοδοτούν έργα που πραγματικά αλλάζουν προς το καλύτερο την πόλη και όχι έργα βιτρίνας χωρίς χρησιμότητα.

Δυστυχώς, η ανάπλαση της πλατείας Χρυσοστόμου Σμύρνης κινείται στον αντίποδα όλων αυτών (υπέρογκο κόστος, υποβάθμιση του πρασίνου, αμφιλεγόμενη αισθητική, μειωμένη λειτουργικότητα, επίπλαστη μνημειακότητα) και επιπλέον το έργο εκτελείται αυτή τη στιγμή παράνομα. Πρέπει οι εργασίες να σταματήσουν αμέσως, να ακυρωθεί η μελέτη και ο διαγωνισμός, για να ξεκινήσει διάλογος με τους πολίτες για το χαρακτήρα και τη διαμόρφωση της πλατείας η οποία αποτελεί υπαίθρια γλυπτοθήκη της πόλης μας, με μνήμες αλλά και πλούσια βλάστηση.