Νέα Σμύρνη: O γιορτινός, αισθητικός βιασμός της Πλατείας

της Ελένης Γρηγοριάδου

Αυτή είναι η εικόνα της γιορτινής Πλατείας μας. Εικόνα ντροπής και θλίψης, εικόνα αισθητικού βιασμού. Παρατηρούσα εδώ και ημέρες ότι είχαν αδειάσει τις δεξαμενές και έλεγα ότι επιτέλους επρόκειτο να καθαριστούν για να υποδεχτούν την εορταστική περίοδο. Αντ’ αυτού μας προέκυψε το τσαντίρ-μαχαλά. 

Παγοδρόμιο, πλαστικές τσουλήθρες, καρουζέλ ατάκτως και βρώμικα ερριμμένα πάνω στις άδειες δεξαμενές και με αντίτιμο 4 ευρώ το δεκάλεπτο.

Η χωροθέτηση της Κεντρικής Πλατείας προβλέφθηκε από το πρώτο πολεοδομικό σχέδιο της Νέας Σμύρνης, στα τέλη της δεκαετίας 1920-30, με προοπτική να αποτελέσει το εμπορικό κέντρο της προσφυγικής πόλης. Ήδη από το 1938 είχε δενδροφυτευτεί ο περίγυρός της, ενώ το εσωτερικό της για αρκετές δεκαετίες ήταν μια τεράστια επίπεδη αλάνα, μορφή που είχε ως το 1970.

Το 1968-1970, επί δημαρχίας Αθ. Παπαθανασίου, ο χώρος της πλατείας Ν. Σμύρνης αναπλάστηκε και δημιουργήθηκε μία από τις ομορφότερες ελληνικές πλατείες. Απέκτησε έξι λίμνες που επικοινωνούν με μικρούς καταρράκτες και συντριβάνια, τουριστικό περίπτερο, παιδικές γωνιές κλπ. Η μελέτη και η επίβλεψη της διαμόρφωσης έγιναν από τους αρχιτέκτονες Γιώργο Λεονάρδο και Λάζαρο Καλυβίτη. Το έργο υπήρξε πρωτοποριακό για την εποχή του με το μεγάλο σύστημα συνεχόμενων λιμνών, που λειτουργούσαν ως “καθρέπτες” πάνω στο μπετόν. Επίσης, δημιουργήθηκαν μικροί καταρράκτες και σιντριβάνια σε πολλά επίπεδα, γέφυρες και είσοδοι σε αυτή, με χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά στοιχεία τη στήλη και την πυραμίδα.

Σε κεντρικό σημείο του συμπλέγματος και εντός του υδάτινου στοιχείου προβλέφθηκε απ’ τη μελέτη και υψώθηκε μνημειακή στήλη – οβελίσκος ύψους 15 μέτρων. Οι ανάγλυφες παραστάσεις και το βυζαντινό κιονόκρανο που κοσμούν τη στήλη είναι έργο του γλύπτη Βάσου Καπάνταη και υπενθυμίζουν τη σύνδεση της προσφυγικής αρχικά πόλης με τη Σμύρνη και τη Μικρά Ασία.

Συνεπώς, κάθε επέμβαση στον ιστό αυτού του κομματιού της πόλης πρέπει να γίνεται με φειδώ. Αντί λοιπόν ν’ αναδειχτούν όλα αυτά τα στοιχεία μ’ ένα όμορφο, διακριτικό εορταστικό στολισμό με μικρές χριστουγεννιάτικες πινελιές στα διάφορα σημεία, με κομψότητα και απλότητα, γινόμαστε μάρτυρες αυτού του εκτρώματος.

Καημένη Πλατεία τι σου ‘μελλε γιορτιάτικα να πάθεις. Όταν οι  Δημοτικοί Άρχοντες δεν έχουν γούστο και μεράκι αυτά συμβαίνουν…