Λένα Λουκαΐτου: “The goodbye book” – Μία αληθινή ιστορία αποχαιρετισμού

Ψυχολόγος αναλύει αντιδράσεις πελατών της όταν μαθαίνουν για την ανίατη ασθένειά της

“The goodbye book” – 10 ιστορίες ψυχοθεραπείας και αποχαιρετισμού (Εκδόσεις Καστανιώτη)

Η Λένα Λουκαΐτου γεννήθηκε στην Αθήνα, έκανε τις βασικές και μεταπτυχιακές της σπουδές στις ΗΠΑ (B.A. Vassar College, Μ.Α. Antioch University) και κατόπιν συμπλήρωσε πενταετή εκπαίδευση. Εργάζεται στο ιδιωτικό της γραφείο τα τελευταία 30 χρόνια ενώ έχει αρθρογραφήσει σε περιοδικά και έχει ασχοληθεί με την έρευνα αγοράς.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Πώς ξεκίνησαν όλα

Λίγη θεωρία για να καταλάβουμε κάποια πράγματα

Τι είναι χαρακτήρας, τι είναι προσωπικότητα – Character is destiny

Η θεραπευτική σχέση

Τι είναι η μεταβίβαση;

Η αντίδραση στην αρρώστια και στο θάνατο

 Οι πρωταγωνιστές

Ο Βασίλης – Success story

Η Λίντα – Η αυτοεξόριστη κακοποιημένη

Η Άντζελα – Μαμά, κοίτα!

Ο Γιώργος – Όταν η δοτικότητα εκδικείται

Ο Αλέξανδρος – Yes daddy

Η Κατερίνα – Είναι η ιδέα σου

Η Φοίβη – Το αιχμάλωτο ορφανό

Η Φωτεινή – Η δίαιτα και το ποντικοφάρμακο

 Ο Δημήτρης – Στα σκαλιά της εκκλησίας

Η Ζωή: Survivor –  Από αγκάθι βγαίνει ρόδο

Δέκα άνθρωποι διαφορετικών ηλικιών από διαφορετικά υπόβαθρα και κοινωνικά στρώματα με διαφορετικά ζητήματα παλεύουν να λύσουν τα προβλήματά τους. Τι το κοινό έχουν αυτά τα δέκα άτομα; Επισκέπτονται κάθε εβδομάδα την ίδια ψυχολόγο και συζητούν μαζί της, ψάχνοντας λύσεις, συμβουλές και αναζητώντας την αυτογνωσία.

Το κάθε άτομο έχει τη δικιά του ιστορία, τη δικιά του πορεία και τη δική του εξέλιξη. Κάποια στιγμή όλα αυτά φτάνουν σε ένα τέλος. Η ψυχολόγος διαγιγνώσκεται με ανίατη ασθένεια, ενημερώνει τους πελάτες της και καταλήγουν σε ένα είδος αποχαιρετισμού.

Οι αποχαιρετισμοί αυτοί είναι τόσο διαφορετικοί όσο οι άνθρωποι, οι χαρακτήρες και οι ιστορίες τους. Εδώ βρίσκεται η καρδιά του βιβλίου.

Πώς ξεκίνησαν όλα;

ΕΙΜΑΙ συμβουλευτική ψυχολόγος. Μετά τις βασικές και μεταπτυχιακές μου σπουδές παρακολούθησα ένα πενταετές πρόγραμμα εκπαίδευσης και κατόπιν νιώθοντας έτοιμη άνοιξα το ιδιωτικό μου γραφείο. Ειδικευόμουν σε ενήλικες που αντιμετώπιζαν κυρίως προβλήματα σχέσεων, άγχους, ήπιας κατάθλιψης, οικογενειακά θέματα και θέματα αυτογνωσίας.

Τη δουλειά μου την αγαπάω, την απολαμβάνω … Δεν μπορώ να φανταστώ να κάνω κάτι άλλο, είναι κεντρικό κομμάτι της ζωής μου. Το κάθε κουδούνι που χτυπάει, πριν ανέβει ο κάθε πελάτης, το κάθε τηλεφώνημα για να κλείσει κάποιο ραντεβού είναι για εμένα πηγή χαράς και ικανοποίησης.

 Η σχέση που δημιουργείται ανάμεσα στον ψυχολόγο και στον πελάτη είναι μοναδική. Είναι μια σχέση ευθύνης, στοργής και συμπόρευσης και πάνω απ’ όλα ενσυναίσθησης. Πρέπει να μπορέσεις να μπεις στο μεδούλι του άλλου χωρίς να χάσεις τη θέση και την αντικειμενικότητά σου για να τον βοηθήσεις. Ο πελάτης σού ακουμπάει την ψυχή του και εσύ κρατάς το χέρι του κι έναν φακό και προχωράτε μαζί.

Δούλεψα έτσι για τριάντα περίπου χρόνια. Κάποιοι έμεναν στη θεραπεία για λίγο επειδή θέλανε βραχύβια λύση, κάποιοι περισσότερο γιατί είχαν ανάγκη για περισσότερη στήριξη και άλλοι για χρόνια γιατί θέλανε να κατανοήσουν τις κινητήριες δυνάμεις τους και τα μοτίβα των συμπεριφορών τους.

Τον Ιούλιο του 2020 διαγνώστηκα με πλακώδες καρκίνωμα κεφαλής τραχήλου, ένα πολύ επιθετικό είδος καρκίνου με πολύ κακή πρόγνωση. Αποφάσισα ότι δεν θα έκανα ακραίες θεραπείες, δεν θα είχε και κανένα νόημα άλλωστε, αλλά θα συνέχιζα να δουλεύω όσο ακόμα μπορούσα. Πρώτα όμως θα έπρεπε να ενημερώσω ήρεμα, ψύχραιμα αλλά και ειλικρινά τους τρέχοντες πελάτες μου για την κατάσταση της υγείας μου.

Στους περισσότερους το έκανα διά ζώσης. Σε λίγους το έκανα τηλεφωνικά.

Οι αντιδράσεις ποικίλες, ανάλογα με την προσωπικότητα και το χαρακτήρα του καθενός αλλά και με τη σχέση που είχαν χτίσει μαζί μου.

Οι διαφορετικές αντιδράσεις των ανθρώπων στους οποίους επικοινώνησα την κατάστασή μου στις περισσότερες περιπτώσεις μου επιβεβαίωσαν αυτά που ήδη ήξερα για κείνους, αν και υπήρξαν και κάποιες λίγες οι οποίες με εξέπληξαν.

Αποφάσισα να καταγράψω τις περιπτώσεις με το περισσότερο ανθρώπινο αλλά και ψυχολογικό ενδιαφέρον, ψάχνοντας τι έκανε αυτούς τους ανθρώπους να αντιδράσουν έτσι. Τελικά, κατάλαβα ότι όλα ήταν εκεί από την αρχή: στο χαρακτήρα, στην προσωπικότητα, στο φόβο του θανάτου, που είναι κρυμμένος σε κάθε άνθρωπο, και που την κατάλληλη στιγμή αποκαλύπτονται. Θεωρώ ότι για όλους το στάδιο αυτό, της ανακοίνωσης της ανίατης ασθένειας, ήταν κομμάτι της θεραπείας τους.

Ακόμα και αν δεν το αντιλήφθηκαν άμεσα, είμαι σίγουρη ότι θα το αντιληφθούν αργότερα.

Αφού αναλύσουμε για λίγο κάποια θεωρητικά πράγματα, θα εξετάσουμε τις πιο ενδιαφέρουσες περιπτώσεις μία-μία.

Ελπίζω έτσι να κατανοήσουμε λίγο καλύτερα την ανθρώπινη φύση και την έκφρασή της.

Πού να μαζέψεις τα χίλια

κομματάκια του κάθε ανθρώπου

Γ. Σεφέρης

ΕΠΙΛΟΓΟΣ (Απόσπασμα)

[…] Τι κάνει κάποιους ανθρώπους να νοιάζονται και να αντέχουν το νοιάξιμο και άλλους να μην αντέχουν και να εξαφανίζονται;

Είναι τα παιδικά τους χρόνια; Όχι πάντα.

Έτσι είδαν τους γονείς τους να συμπεριφέρονται; Ίσως.

Είναι ο χαρακτήρας; Τεράστιο ερώτημα.

Φοβούνται να νοιαστούν; Προτιμούν την άγνοια;

Δεν αναρωτιέμαι με πικρία. Έχω πάρει πολλή αγάπη από τους περισσότερους.

Αναρωτιέμαι επιστημονικά. Έτσι θα αντιδράσουν και με τους δικούς τους ανθρώπους ή η προδοσία ήταν διπλή λόγω του ρόλου μου;

Αν έπρεπε να μαντέψω θα έλεγα ότι πρόκειται για κάποιο μοτίβο αδυναμίας νοιαξίματος. Αυτό μαζί με το φόβο του θανάτου τους απομάκρυνε με τον πιο απόλυτο τρόπο.

Άρνηση. Και πάλι αναρωτιέμαι πώς θα επηρεάσει αυτή η άρνηση τη ζωή τους. Θα την περάσουν επιφανειακά; Θα την περάσουν τρομαγμένα; Θα την περάσουν αποστασιοποιημένα; Και μέχρι πότε;

Σκέφτομαι όλους τους ανθρώπους που γνώρισα, και αυτούς που νοιάστηκαν βαθιά και αυτούς τους λίγους που εξαφανίστηκαν. Και ανακουφίζομαι από τις κουβέντες μας. Και πιστεύω ακράδαντα ότι όλα είναι κάπου καταγεγραμμένα. Τίποτε δεν πήγε χαμένο. Η ανθρώπινη επαφή και η μαγεία της άγγιξε ζωές.

Καμιά φορά άνθρωποι μου αναφέρουν μια απλή κουβέντα που έχω ξεχάσει και μου λένε πόσο επηρέασε τη ζωή τους.

Άλλες φορές, πάλι, το να ακούς τη σιωπή, να συντροφεύεις τον βουβό πόνο είναι από μόνο του βάλσαμο. Το να κάθεσαι και να περιμένεις πότε θα είναι ο άλλος έτοιμος να μοιραστεί κάτι μαζί σου είναι και αυτό πολύτιμο.

Ευγνωμονώ όλους όσους πέρασαν από το γραφείο μου και με έκαναν ψυχολόγο, γιατί ψυχολόγο δεν σε κάνουν μόνο τα διπλώματα και η εκπαίδευση, σε κάνει η πείρα, η τριβή της δουλειάς, η ανθρώπινη γνώση, η αίσθηση του πόνου του άλλου, η ανάγκη του και η εμπιστοσύνη του!

Σκέφτομαι ότι την καλύτερη δουλειά μου την έκανα σε στιγμές και εποχές προσωπικού πόνου και αναλογίζομαι πόσο δίκιο είχε ο Γιουνγκ όταν έλεγε: Μόνον ο πληγωμένος θεραπευτής μπορεί να θεραπεύσει (Only the wounded healercan heal).

Πιστεύω ότι σ’ αυτή τη φάση της ζωής μου, αν οι δυνάμεις μου μού το επέτρεπαν, θα έκανα την καλύτερη δουλειά μου. “Κι όμως ο θάνατος είναι κάτι που γίνεται, κι όμως κερδίζει κανείς το θάνατό του, το δικό του θάνατο, θάνατο που δεν ανήκει σε κανέναν άλλον και τούτο το παιχνίδι είναι η ζωή. Γ. Σεφέρης”