Νίκος Δένδιας: Ο φράχτης είναι απολύτως επί του ελληνικού εδάφους
Συνέντευξη Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, στο ραδιοφωνικό σταθμό «Thema» και τους δημοσιογράφους Μπάμπη Κούτρα και Νίκο Φελέκη
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πάμε αμέσως στην τηλεφωνική μας γραμμή. Καλημερίζουμε τον κ. Νίκο Δένδια, Υπουργό Εξωτερικών. Κύριε Υπουργέ, καλή σας ημέρα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Καλημέρα κ. Κούτρα, καλημέρα κ. Φελέκη, καλημέρα στους ακροατές σας. Ό,τι καλό.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να είστε καλά. Τι είναι αυτό που μας ανησυχεί στον Έβρο και από ότι διαβάζουμε από χθες αρχίζουμε να ξαναστέλνουμε αστυνομικές δυνάμεις περισσότερες από όσες είχαμε έως τώρα;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Νομίζω ότι είναι φανερό ότι υπήρξε από την τουρκική πλευρά τοποθέτηση αρμοδίων παραγόντων και σε υπουργικό επίπεδο που είναι λογικό να δημιουργούν ανησυχίες στη χώρα μας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι ακριβώς υπήρξε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν θα ήθελα να επαναλάβω. Tο τελευταίο που θα ήθελα να κάνω είναι να επαναλαμβάνω τις, σε μεγάλο βαθμό, απαράδεκτες δηλώσεις Τούρκων επισήμων. Το θέμα της φύλαξης του Έβρου είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό θέμα. Το χειρίζονται με εξαιρετική επιτυχία τα υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Προστασίας του Πολίτη. Φαντάζομαι, είναι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση. Πάντως, εάν θα έπρεπε να πω κάτι ως μια γενική δήλωση, τα σύνορα της χώρα φυλάσσονται και θα φυλαχθούν απολύτως.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γιατί; Υπήρξε κάποια αμφισβήτηση σε αυτό το πράγμα;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν πρόκειται να επανέλθω – θα μου επιτρέψετε να πω ….
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, αλλά αναστατώθηκε όλη η κοινωνία, κύριε Υπουργέ.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είναι προφανές ότι την κοινωνία δεν την αναστάτωσε η κυβέρνηση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εγώ δέχομαι ότι δεν πήγε κανένας Τούρκος στρατιώτης. Δεν κατέλαβε ….
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όλα αυτά απαντήθηκαν χθες.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πού;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Σε δύο τμήματα συνεδριάσεων στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων και Άμυνας της Βουλής. Σε ένα εμφανές που είναι καταγεγραμμένο στις τηλεοράσεις και στα ραδιόφωνα και σε ένα απόρρητο που είναι καταγεγραμμένο στο μυαλό όλων των συναδέλφων. Πενήντα συνάδελφοι ήταν παρόντες. Δεν υπήρξε, στο τέλος τοποθέτησης, οποιαδήποτε ερώτηση που να μου επιτρέπει να πω ότι υπάρχει οποιοδήποτε θέμα που δεν διευκρινίστηκε. Δεν θα επανέλθουμε, δεν πρόκειται να επανέλθω εγώ, πάντως, στο δημόσιο διάλογο σε αυτό το σημείο. Τέσσερις μέρες ασχοληθήκαμε με κάτι, με ένα τρόπο που δεν βοηθάει την εθνική υπόθεση -για να είμαστε σαφείς- δεν πρόκειται εγώ ο ίδιος να πυροδοτήσω τη συνέχιση αυτής της μη …..
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ωραία, αλλά ποιος τη πυροδότησε αυτή τη συζήτηση;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Τώρα, με συγχωρείτε, καταλογισμό ευθυνών θα κάνω; Από πού ξεκίνησε;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Λένε με τις δηλώσεις τις δικές σας.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όχι, κάνετε λάθος. Ξεκίνησε από την ακροδεξιά. Μπορείτε να ξαναδιαβάσετε τις δηλώσεις μου. Αναλύθηκαν από εμένα χθες στην Επιτροπή, τους εξήγησα απολύτως στο εμφανές κομμάτι ό,τι μπορούσα. Στο αφανές περισσότερα για το τι σημαίνουν αυτές οι δηλώσεις και γιατί ορθώς έγιναν, ακριβώς όπως έγιναν, με τον τρόπο που έγιναν και με το λεκτικό που έγιναν. Σας ξαναλέω όμως, δεν θα επανέλθω σε αυτό. Μπορείτε να με ρωτήσετε 100 φορές. Δεν θα επανέλθω.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τις τελευταίες ημέρες είχαμε την αίσθηση, κ. Υπουργέ ότι πάμε σε μια ύφεση αυτής της έντασης με την Τουρκία. Τις τελευταίες εβδομάδες θα έλεγα. Τελικά αυτό ήταν συγκυριακό; Δεν ήταν μια απόφαση από την πλευρά των γειτόνων;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα το δούμε. Η σχέση μας με την Τουρκία είναι “κρύο και ζεστό”. Περνάμε από την κλιμάκωση στην αποκλιμάκωση. Η χώρα μας επιθυμεί πάντοτε την αποκλιμάκωση. Επιθυμεί τις σχέσεις καλής γειτονίας, τη χείρα φιλίας, αλλά μέσα σε ποιο πλαίσιο; Να είμαστε συνεννοημένοι. Στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου. Εφόσον, η Τουρκία θέλει να συναντηθούμε σε αυτό το επίπεδο, σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα είναι πάντοτε έτοιμη και πάντοτε πρόθυμη. Πράγματι, υπάρχουν ορισμένες μέρες που η κατάσταση φαίνεται αποκλιμακούμενη. Δεν υπάρχουν υπερπτήσεις, δεν υπάρχουν παραβιάσεις. Υπάρχουν άλλες μέρες που δεν προλαβαίνουμε να μετράμε. Υπάρχουν μέρες που οι Τούρκοι επίσημοι δηλώνουν πράγματα, τα οποία είναι παντελώς απαράδεκτα. Η χώρα μας μένει σταθερή -και οφείλω να πω σε μακρά σειρά κυβερνήσεων- στην αναφορά της πάντοτε στο διεθνές δίκαιο. Και αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπάρχει καμία εξήγηση, κάποια ερμηνεία πολιτική σε αυτή τη στάση της τουρκικής πλευράς, όπως την περιγράψατε; “Μια κρύο μια ζέστη”, μια προκλήσεις, μια ύφεση των προκλήσεων;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Νομίζω ότι θα μπορούσε κανείς να εξετάσει πολλά ενδεχόμενα. Τα εξετάζουμε, προσπαθούμε να τα αντιμετωπίσουμε όλα στο πλαίσιο του δυνατού. Όμως, βεβαιότητα δεν μπορεί να υπάρξει ποτέ. Εγώ ένα πράγμα επίσης μπορώ να πω: Δεν είμαι εγώ αρμόδιος να κρίνω ούτε το συμφέρον της γειτονικής χώρας, ούτε το συμφέρον της τουρκικής κοινωνίας, αλλά εάν υπήρχε η δυνατότητα να συμβουλεύσω, θα έλεγα ότι αυτό που συμφέρει και την Τουρκία και την κοινωνία της και την οικονομία της, είναι μια καλή σχέση με την Ελλάδα και την Ευρώπη. Δηλαδή, να μπει η Τουρκία στον 21ο αιώνα. Να φέρεται σαν μια χώρα του 21ου αιώνα. Όχι σαν μια χώρα, η οποία επιδιώκει να επικρατήσει με λογική κανονιοφόρου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πάντως εγώ θα ήθελα, εσείς δεν θέλετε τώρα να το κουβεντιάσουμε, τι να κάνουμε τώρα; Έτσι είναι κ. Υπουργέ. Όταν λέτε βγάζω διαβήματα για την κινητικότητα που υπήρξε σε συγκεκριμένο σημείο ….
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν πρόκειται. Εσείς είστε ο δημοσιογράφος και εσείς ρωτάτε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι είναι η κινητικότητα;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγώ σας λέω απλώς ….
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ωραία. Να το πάω αλλιώς και αλλού.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όπως και να το πάτε δεν ….
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο φράχτης θα γίνει;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Βεβαίως, και θα γίνει ο φράχτης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο φράχτης είναι για αποτροπή των προσφύγων. Έτσι δεν είναι; Των μεταναστών κλπ;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ο φράχτης είναι για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών που η Τουρκία χρησιμοποιεί ως απειλή υβριδική, τόσο κατά της Ελλάδας, όσο και κατά της Ευρώπης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σωστό. Είναι για αποτροπή των μεταναστευτικών ροών που η Τουρκία χρησιμοποιεί. Ερώτημα τώρα. Αφού λοιπόν ο φράχτης θα γίνει και επειδή ο φράχτης σε ορισμένα σημεία ….. ο φράχτης είναι επί του ελληνικού εδάφους.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ο φράχτης είναι απολύτως επί του ελληνικού εδάφους. Πέραν αμφιβολίας επί του ελληνικού εδάφους. Και με χώρο, μεταξύ του ορίου της χώρας και του φράχτη. Υπάρχει δηλαδή και κομμάτι ασφαλείας μπροστά από το φράχτη προς τα σύνορα. Έτσι ήταν πάντα. Το ήδη κατασκευασθέν κομμάτι έτσι ήταν.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, και πάντα έτσι ήταν και ένα κομμάτι ελληνικού εδάφους είναι και ανατολικά του Έβρου, γιατί η Συνθήκη του ’26 ….
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Τμήματα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τμήματα του εδάφους, λοιπόν, είναι και ανατολικά του Έβρου.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Όπως και τμήματα της Τουρκίας είναι και δυτικά του Έβρου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μπράβο. Εάν, λοιπόν, φτιάξουμε ένα φράχτη, ο οποίος θα είναι επί ελληνικού εδάφους, αλλά θα είναι από την δυτική πλευρά του Έβρου, δεν θα μπούμε και μέσα στο ποτάμι και θα περάσουμε και απέναντι. Εκεί είναι σε μικρές νησίδες, αυτά τα προγεφυρώματα τα οποία είναι ελληνικό έδαφος και τα οποία καλλιεργούνται και από Έλληνες. Πώς θα γίνει, πρώτον, να τα καλλιεργούν; Θα ανοίξουμε πορτάκια, όπως λένε, στο φράχτη;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κατ’ αρχήν, δεν είμαι εγώ ο αρμόδιος που θα σας απαντήσει στις ερωτήσεις για το φράχτη. Κατασκευαστής του φράχτη είναι το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Όχι. Προσέξτε ποια είναι η πολιτική ερώτηση όμως ….
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Επιτρέψτε μου να σας πω ότι, ο φράχτης δεν είναι σε όλο το μήκος του Έβρου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Όχι.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν είναι δηλαδή και στα 180 τόσα χιλιόμετρα επί του ελληνοτουρκικού … άρα δεν νομίζω ότι θα εμποδίσει κάποιον να πάει να καλλιεργήσει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σε εκείνο το σημείο λοιπόν ….
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κύριε Φελέκη, μήπως προσπαθείτε να πετύχετε αυτό που δεν θα συμβεί ….
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θέλω πω, σε αυτό το σημείο του ελληνικού εδάφους μπορούν να πάνε να εγκατασταθούν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες και να ζητήσουν άσυλο. Πώς εμείς θα τους το αρνηθούμε μετά;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Εγείρει ένα θέμα δικαίου, έχετε απόλυτο δίκιο…
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Α, μπράβο. Αυτό ήθελα να πω. Και προσπαθείτε τόση ώρα να μην το πω.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μισό λεπτό. Με συγχωρείτε. Εγώ αυτό που σας είπα είναι ότι δεν θα επανέλθω στα ζητήματα που συζητήθηκαν χθες, στην Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας. Θα ήταν, άλλωστε, και ανακόλουθο από εμένα και απρεπές, όταν ένα κομμάτι είναι απόρρητο την επόμενη μέρα αφού κλείνουμε ένα θέμα να το ξανανοίγω εγώ μόνος μου. Ως προς τα θέματα του ασύλου, έχετε δίκιο, υπάρχουν πάρα πολλές δυσκολίες, πάντοτε. Δεν είναι απλό. Η Ελλάδα είναι μια χώρα, η οποία οφείλει και προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Για μας είναι απόλυτη προτεραιότητα τα ανθρώπινα δικαιώματα. Από εκεί και πέρα, όταν εγείρονται επιμέρους θέματα -και σωστά θέσατε ένα- υπάρχει αρμόδιο υπουργείο, το οποίο είναι βέβαιο ότι μπορεί να σας δώσει σχετικές απαντήσεις. Εγώ, έχω χειριστεί το ίδιο θέμα, ακριβώς το ίδιο θέμα, διότι θυμίζω ότι το 2012 είχα ολοκληρώσει το πάνω τμήμα του φράχτη.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στις Καστανιές.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Και ακριβώς το ίδιο ζήτημα που πολύ σωστά θέτετε, είχε τεθεί και τότε. Όμως, σας ξαναλέω, υπάρχει αρμόδιο υπουργείο και μπορεί να σας απαντήσει για το πώς σκέφτεται να τα αντιμετωπίσει, διότι θα ήταν απαράδεκτο να μπω εγώ και να απαντώ γι’ αυτά που αποτελούν το portfolio άλλου υπουργού. Όμως, σας ξαναλέω, ότι η Ελλάδα ενεργεί πάντοτε στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν είμαστε εμείς αυτοί που θα παραβιάσουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και οφείλω να πω ότι, αυτός που βάρβαρα τα παραβιάζει είναι η Τουρκία, η οποία σπρώχνει απελπισμένους ανθρώπους, ως υπό μορφή υβριδικού πολέμου, προς τα σύνορα της Ελλάδας και της Ευρώπης και σχεδόν τους αναγκάζει, τους πιέζει, τους εξωθεί.Η Τουρκία είναι που παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και αυτό δεν είναι καλό ούτε για την Τουρκία, ούτε για κανέναν και είναι δυστυχία για τους ανθρώπους αυτούς.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχουμε ενδείξεις ότι θα επαναληφθεί αυτή η προσπάθεια κ. Υπουργέ;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Έχουμε, δυστυχώς, δηλώσεις Τούρκων επισήμων, οι οποίοι λένε ότι μόλις τελειώσει η περίοδος του κορονοϊού, οι άνθρωποι δεν θα εμποδιστούν από την Τουρκία. Όταν ακούτε από την πλευρά της Τουρκίας να λέει δεν θα εμποδιστούν, νομίζω ότι όλοι καταλαβαίνουμε το υπονοούμενο. Το έχουμε ζήσει άλλωστε. Άρα λοιπόν, πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί. Είμαστε πάντοτε μετρημένοι, αλλά πρέπει να παίρνουμε τα μέτρα μας και, ούτως ή άλλως, κατ’ εντολή του Πρωθυπουργού, εγώ έχω αναλάβει συγκεκριμένη δέσμευση στο Συμβούλιο Υπουργών. Θα προστατεύσουμε τα σύνορα της Ελλάδας και της Ευρώπης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σε αυτό το θέμα των μεταναστευτικών ροών και επειδή η Τουρκία τώρα, οσονούπω, και νομίζω με την γερμανική προεδρία, θα κάνει τις συζητήσεις για την αναθεώρηση δυο πραγμάτων.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εδώ θέλει δυο πράγματα: Θέλει ν’ αλλάξει για το προσφυγικό, να πάρει περισσότερα, ένα είναι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες και το δεύτερο είναι μια “τελωνειακή ένωση plus”, ας το πούμε. Η Ελλάδα θα συμμετέχει, και με ποιον τρόπο; Είναι ευκαιρία να βάλει τα κυριαρχικά της δικαιώματα, τα οποία αμφισβητεί κάθε φορά η Τουρκία; Θα το κάνει;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα σας το πω ευθέως και καθαρά. Tο έχουμε πει και στους Τούρκους, είτε εμμέσως είτε αμέσως. Η σχέση με την Ευρώπη δεν μπορεί να είναι μια σχέση à la carte. Δεν μπορεί η Τουρκία να επιλέγει άλλα κομμάτια. Τα κεφάλαια για το Δίκαιο, είναι κεφάλαια σημαντικά για την Ευρώπη, είναι θεμέλιο για την Ευρώπη. Η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το Διεθνές Δίκαιο, είναι τμήματα τα οποία η Τουρκία δε μπορεί ν’ αγνοεί και να θέλει να συνομιλούμε για την τελωνειακή Ένωση. Όλα αυτά, είναι ένα πακέτο. Η Τουρκία πρέπει επί του πακέτου να πάρει μια πολύ κεντρική απόφαση για τον εαυτό της και για το μέλλον της. Θέλει να είναι κομμάτι του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι; Ή δε θέλει; Μπορεί να μην είναι εύκολο να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αύριο το πρωί, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα συνομιλεί με την Ευρωπαϊκή Ένωση και δεν θα έχει στενές σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εάν, όμως, η Τουρκία θεωρεί ότι μπορεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση να λαμβάνει, ανήκοντας όμως σ’ έναν άλλο αξιακό χώρο που αγνοεί το σύνολο της βάσης του ευρωπαϊκού πολιτισμού και του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι, αυτό δεν γίνεται. Μία εξαίρεση έχει αφήσει η Ελλάδα σ’ αυτό: Δε θα τιμωρήσει γι’ αυτό τους πρόσφυγες. Τα χρήματα δηλαδή τα οποία πηγαίνουν κατευθείαν για τη στήριξη των προσφύγων -διότι υπάρχουν σχεδόν 4 εκατομμύρια πρόσφυγες- η Ελλάδα αυτά δεν τα μπλόκαρε ποτέ. Και επ’ αυτού, διαχρονικά οι ελληνικές κυβερνήσεις, έχουν δείξει και γενναιότητα και ευθυκρισία. Αλλά, είναι άλλο η Τουρκία και άλλο οι πρόσφυγες.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτό σας λέω, θα θέσει η Ελλάδα επισήμως ότι, εντάξει, να προχωρήσει και τα κονδύλια περισσότερα για τους πρόσφυγες και για τα τελωνειακά, αλλά όμως υπάρχουν και αυτά τα οποία αφορούν εμάς. Θα το θέσει στο πακέτο;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Είναι προφανές. Γι’ αυτό και πάρα πολλά Κεφάλαια είναι παγωμένα. Κατ’ αρχάς, η Τουρκία έχει μια φοβερή αντίφαση. Να σας πω κάτι το οποίο το ξέρετε, απλώς δε μπορεί κανείς να το συνειδητοποιήσει εύκολα: Διαπραγματεύεται με την Ευρωπαϊκή Ένωση και συγχρόνως δεν αναγνωρίζει ένα κράτος μέλος, την Κύπρο. Για πέστε μου τώρα, αυτό πώς γίνεται;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το έχει αποδεχθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, τί να κάνουμε;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αυτό, όμως, από μόνο του, παγώνει μια σειρά από Κεφάλαια. Τί θα κάνουμε δηλαδή; Γιατί το θέμα των λιμανιών; η Κυπριακή Δημοκρατία στερείται λιμανιών; Επειδή έτσι θέλει η Τουρκία; Ξέρετε, η Τουρκία έχει έναν τρόπο διαπραγμάτευσης –θυμάστε ένα παλιό αστείο, «Μάλτα γιοκ»;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, βεβαίως.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θεωρεί, λοιπόν, ότι μπορεί ν’ αφαιρέσει την Κυπριακή Δημοκρατία από το χάρτη και να λειτουργεί σα να μην υπάρχει. Μα τώρα είναι σοβαρά αυτά που κάνει η Τουρκία;
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Εγώ επιμένω, αν θα θέσετε τα θέματα, τα οποία αφορούν τη Λιβύη, την Κύπρο, το Αιγαίο κι όλα αυτά.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Για τη Λιβύη, μια και το συζητάτε, επί μήνες, στο πλαίσιο, ξαναλέω, των ευρωπαϊκών αξιών και των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών…. εμείς τη Λιβύη δεν τη θέλουμε ελληνοτουρκική διαφορά, τη θεωρούμε θέμα Διεθνούς Δικαίου. Κατ’ αρχάς, εμείς θέλουμε η Λιβύη να ειρηνεύσει και θέλουμε ο λαός της Λιβύης να εκφράσει τη βούλησή του μέσα από εκλογές. Προσπαθούμε, λοιπόν, να υπάρξουν οι συνθήκες εκείνες που θα το επιτρέψουν. Μία από τις συνθήκες είναι το εμπάργκο των όπλων. Όταν καραβιές με όπλα -παρανόμως, παρατύπως, εναντίον των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας- περνάνε τη Μεσόγειο και πηγαίνουν στη Λιβύη, τί ειρήνη θα υπάρξει; Για πέστε μου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μα και η Ευρώπη τί κάνει, κ. Υπουργέ;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Ακριβώς γι’ αυτό, είχαμε έναν πολύ συγκεκριμένο ρόλο. Θα ξεκινήσει μια επιχείρηση, η οποία να μην είναι όπως η παλιά επιχείρηση, η “Sophia” που αφορούσε τη μετανάστευση, αλλά ν’ αντιμετωπίσει την πραγματική απειλή, που είναι η μη εφαρμογή του εμπάργκο των όπλων. Και με πολύ μεγάλη δυσκολία πρέπει να σας πω. Tο ξέρετε άλλωστε, το βλέπετε. Η Μάλτα, μόλις προχθές ήρε τις αντιρρήσεις της για τη διοίκηση. Υπάρχει Ιταλός Διοικητής -και ο Διοικητής του στόλου στη θάλασσα είναι 6 μήνες Έλληνας, 6 μήνες Ιταλός- προχθές ήρε η Μάλτα, μετά από εργώδεις συζητήσεις σε όλα τα επίπεδα ….
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στην προγενέστερη φάση της κρίσης, κ. Υπουργέ με τη Λιβύη, η Ελλάδα είχε στηριχθεί και είχε στηρίξει την παρουσία του Haftar. Τώρα, βλέπουμε εκεί, διαμορφώνεται ένα νέο σκηνικό, ένα νέο μέτωπο. Αναδιατάσσουμε κι εμείς τη στήριξή μας, όσον αφορά τα συγκεκριμένα πρόσωπα; Θα έχουμε διαφορετική θέση;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η Ελλάδα είχε στηρίξει το Διεθνές Δίκαιο και τη συμφωνία του Skhirat , τα οποία έχουν εγκρίνει τα Ηνωμένα Έθνη. Η συμφωνία του Skhirat αναγνωρίζει τρεις οντότητες: Τη Διοίκηση της Τρίπολης, δηλαδή τον Sarraj, όπως ο κόσμος το ξέρει, το λιβυκό Στρατό, δηλαδή τον Haftar, και το λυβικό Κοινοβούλιο, δηλαδή τον Aquila Saleh. Η χώρα δεν έχει αντίρρηση να συνομιλήσουμε και με τους τρεις. Η δική μας χώρα, η Ελλάδα, επαγγέλλεται την εφαρμογή των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών. Όμως, η Διοίκηση της Τρίπολης, δηλαδή μία από τις τρεις οντότητες, δεν είναι η μόνη οντότητα που εκφράζει τη Λιβύη. Αδίκησε την Ελλάδα, υπέγραψε μια απολύτως ανυπόστατη, ανύπαρκτη και παράνομη συμφωνία με την Τουρκία, το διαχωρισμό θαλασσίων ζωνών..
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η κοινή λογική λέει ότι εμείς υπολογίζαμε στην παρουσία του Haftar για ν’ αντιμετωπίσουμε αυτή την απειλή.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αυτό είναι λίγο απλουστευτικό. Υπολογίζαμε και υπολογίζουμε την εφαρμογή της νομιμότητας στη Λιβύη. Η εφαρμογή της νομιμότητας και του Διεθνούς Δικαίου, φέρνει σαν λογικό παρακολούθημα την ακύρωση των μνημονίων. Η κατάληψη δυο-τριών πόλεων, ή αεροδρομίων, ή η αλλαγή των συνθηκών επί του εδάφους με τον τρόπο που τώρα γίνεται, ούτε αλλάζει τον ελληνικό σχεδιασμό ούτε μεταβάλλει τη στάση μας. Προχθές μίλησα πάρα πολλή ώρα και με τον Aquila Saleh, τον Πρόεδρο του Κοινοβουλίου και, σε teleconference, με τον Αμερικανό Πρεσβευτή στη Λιβύη, παρουσία του εδώ Αμερικανού Πρεσβευτή. Αυτό που επίσης επιδιώκει η Ελλάδα, και σ’ ένα βαθμό το έχει πετύχει, είναι να είναι παρούσα στη Λιβύη. Να συνομιλεί με αυτούς, οι οποίοι έχουν ρόλο στη Λιβύη. Διότι, υπάρχει ένα παλιό ρητό του Ταλεϋράνδου, που λέει «άδικο έχει ο απών». Αυτό το οποίο υπέστη η Ελλάδα, και οι συνέπειές του γίνονται ορατές, είναι ότι ήταν απούσα στη Λιβύη, απούσα στη Συρία, θεωρώντας ότι αυτά είναι θέματα που δεν την αφορούν. Έλα που την αφορούσαν και, δυστυχώς, υφίσταται τ’ απόνερα και τις ζημιές συγκρούσεων ,για τις οποίες δεν έχει την παραμικρή ευθύνη..
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ναι, αλλά όμως, η εμπλοκή μας έχει καταλήξει τώρα, αυτό θα γίνει και το ξέρετε καλύτερα από μας, να υπάρχει ναυτική βάση στη Λιβύη που θα είναι ΝΑΤΟϊκή και θα είναι η Τουρκία μέσα. Θα έχουμε, λοιπόν, για πρώτη φορά, εκτός από τα παράλια της Μικράς Ασίας και του Αιγαίου, θα έχουμε κι από κάτω μας μια ναυτική βάση που θα είναι οι Τούρκοι και ΝΑΤΟϊκοί. Το ξέρετε αυτό.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κατ’ αρχάς, εγώ δε γνωρίζω περί ναυτικής βάσης του ΝΑΤΟ στη Λιβύη. Αυτό μου το λέτε εσείς. Ότι υπάρχουν 4 τουρκικές φρεγάτες ανοιχτά από τη Λιβύη, οι οποίες προσπαθούν να παράσχουν αντιαεροπορική κάλυψη στις δυνάμεις Sarraj, αυτό το ξέρουμε. Μέχρι εκεί ξέρω. ΝΑΤΟϊκή βάση δεν ξέρω.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Λένε ότι η μετεξέλιξη θα είναι αυτό το πράγμα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αυτό που θα υπάρξει, διότι έχει ψηφιστεί και έχει τη δικονομική στήριξη και τη δυνατότητα, είναι ευρωπαϊκή ναυτική δύναμη νότια της Κρήτης, μεταξύ Κρήτης και Λιβύης. Αυτό θα υπάρξει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα ενεργοποιηθεί αυτή η δύναμη, κ. Δένδια;
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μάλιστα. Ακούγεται λίγο περίεργο, αλλά η Μάλτα είχε δημιουργήσει θέμα στην έγκριση της διοικητικής δομής. Δηλαδή, Ιταλός επικεφαλής και Ιταλός επικεφαλής της ίδιας ναυτικής δύναμης στη θάλασσα ή Έλληνας, με εναλλαγή. Η Μάλτα λοιπόν, αυτό το είχε μπλοκάρει. Και το είχε μπλοκάρει επικαλούμενη κάτι δικά της θέματα με το μεταναστευτικό. Ήρε προχθές, εν πάση περιπτώσει, μετά από εργώδη προσπάθεια πρέπει να σας πω -γι’ αυτό σας είπα και σε επίπεδο Πρωθυπουργού- τις αντιρρήσεις της. Για εμάς είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει ευρωπαϊκή ναυτική δύναμη, που δεν είναι μόνο ελληνικό βαπόρι, είναι και γερμανικό βαπόρι και γαλλικό βαπόρι και ιταλικό βαπόρι, νότια της Κρήτης. Και το γεγονός ότι έχουμε κάθε εξάμηνο εμείς τη διοίκηση αυτού του στόλου, καταλαβαίνετε τί σημαίνει για τη χώρα. Υπάρχουν και αεροπορικές δυνάμεις που καλύπτουν αυτές τις ναυτικές δυνάμεις. Για τη χώρα είναι μεγάλη στόχευση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Άρα, παραμένουμε σ’ επιφυλακή και στο Αιγαίο και στο Λιβυκό, κ. Υπουργέ. Και στον Έβρο. Στη Λιβύη, πλέον, έβαλε πόδι χοντρά η Τουρκία και με αεροπλάνα και με φρεγάτες …
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Συγχωρείστε με, η Ελλάδα δε μπορεί ν’ αποτρέψει… Η Τουρκία βρίσκεται και στη Σομαλία, βρίσκεται και στο Κατάρ, η Ελλάδα δεν είναι μια χώρα η οποία μπορεί …
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι μακριά η Σομαλία και το Κατάρ.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Μην το λέτε, διότι το τί μας επηρεάζει είναι πολύ θεωρητικό. Αλλά εν πάση περιπτώσει, μη θεωρείτε και κάτι πολύ ευφυές την υπερεπέκταση της Τουρκίας. Η Τουρκία ζει με το νεο-οθωμανισμό, αλλά εκτείνεται πέραν των οικονομικών αντοχών και ορίων της. Και αυτά πληρώνονται. Και βλέπετε ότι η Τουρκία μάχεται κάθε μέρα για να υπάρξει οικονομικά. Και αν δεν υπήρχαν οι συμφωνίες με το Κατάρ εγγύς του νομίσματός της, με αυτά τα περίεργα swap -δεν είναι ώρα τώρα να τ’ αναλύσουμε- η τουρκική οικονομία θα ήταν σε ολέθρια κατάσταση. Θέλω να το διευκρινίσω αυτό, γιατί όταν μιλάω με ακούει και η άλλη πλευρά και το ξέρω πολύ καλά. Εγώ, δεν εύχομαι -ούτε η Ελλάδα εύχεται- τη δυστυχία ή τον οικονομικό μαρασμό της Τουρκίας. Εμείς, θέλουμε έναν πλούσιο γείτονα, που πιστεύει στις ευρωπαϊκές αξίες, για να είμαστε και συνεννοημένοι. Αλλά κάνει λάθη ο γείτονας αυτός, τεράστια λάθη.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σας ευχαριστούμε κ. Υπουργέ, νομίζω ήταν μια αναλυτική ενημέρωση για όλα.
Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Να είστε καλά, ευχαριστώ θερμά