Τα ριζίτικα τραγούδια του “Αίγαγρου” (VIDEO&EΙΚΟΝΕΣ)




(Ρεπορτάζ – Βίντεο – Φωτογραφίες: Δέσποινα Ιωάννου)

Μια όμορφη βραδιά πέρασαν όσοι βρέθηκαν στη σκηνή του θεάτρου “Κάρολος Κουν”, για να παρακολουθήσουν την πρώτη ηχογραφημένη δημιουργία του “Αίγαγρου” με ριζίτικα τραγούδια.

Η ομάδα Ριζίτικου τραγουδιού “Αίγαγρος” δημιούργησε ένα εξαιρετικό CD με τίτλο “Ριζίτικα τραγούδια της Κρήτης”.
Την επιμέλεια της παρουσίασης είχε ο δημοσιογράφος-συγγραφέας Γιάννης Κριαράκης, ενώ μουσικά τους συνόδευσαν ο Γιώργης Καραγιώργης (λαούτο) και ο Σταμάτης Αλεξανδράκης (λύρα).
Το παρών έδωσαν η πρόεδρος Κρητών Αλίμου  Κλέα Μανωλαράκη, ο Δήμαρχος Δάφνης – Υμηττού Μιχάλης Σταυριανουδάκης,, ο πρόεδρος του Θ.Ο.Π.Α.Α Στέφανος Διαμαντής, ο πρόεδρος της  επιτροπής παιδείας  Γιάννης Μαριόλης και ο πρώην Δήμαρχος Θάνος Ορφανός.
Τα ριζίτικα τραγούδια ανήκουν κυρίως στη Δυτική Κρήτη. Ωστόσο, είναι διαδεδομένα και στην Κεντρική Κρήτη. Ρίζες, είναι οι υπώρειες και τα ριζίτικα τραγουδιούνται στα χωριά που βρίσκονται στους πρόποδες των ορέων. Από τις ρίζες των βουνών έλαβαν την ονομασία τους και τα τραγούδια: και από τον Ψηλορείτη (Ίδη) και τη Δίκτη, αλλά κυρίως τα Λευκά Όρη του Ν. Χανίων.
Εξάλλου, υπάρχουν άλλες δύο απόψεις για την ονομασία “ριζίτικα”: η μια δέχεται ότι πήραν το όνομά τους από την αρχαία Ριζηνία (Μεσκλά) και η άλλη διαπιστώνει, πως όπως π.χ. για άλλες κατηγορίες τραγουδιών υπάρχουν οι όροι “ανατολίτικα”, “Μοραΐτικα” κλπ., έτσι αναλόγως τα τραγούδια της ρίζας, των προγόνων, της γενιάς, τα ονόμασε ο λαός Ριζίτικα.
Τα τραγούδια αυτά έχουν μακρά παράδοση και καλύπτουν πολλούς τομείς της έκφρασης του λαού, όπως τραγούδια της τάβλας (του τραπεζιού), της στράτας (εν πορεία), ενώ λέγονται επίσης στους γάμους, στις γιορτές και στις βαπτίσεις, όπως και σε περιπτώσεις γλεντιού. Η θεματολογία τους είναι ηρωικά – επαναστατικά κατά των κατακτητών, ιστορικά, αφηγηματικά, της ξενιτιάς, θρησκευτικά, αλληγορικά, της αγάπης, ποιμενικά κλπ. Η μουσική τους είναι σοβαρή και με στοιχεία πόνου.
Τα ριζίτικα τραγούδια δε χορεύονται. Τραγουδιούνται σε 32 μελωδίες, ή ομαδικά – χορωδιακά, ή αρχικά άδεται ένα ημιστίχιο από έναν τραγουδιστή και κατόπιν αυτό επαναλαμβάνεται χορωδιακά από την παρέα (καθ’ υπακοήν και κατ’ αντιφώνησιν), ενώ αρκετά ριζίτικα είναι ιδιόμελα με δικές τους μελωδίες. Δεν υπάρχει πάντα ομοιοκαταληξία, ο στίχος δεν είναι πάντα δεκαπεντασύλλαβος αν και αυτός υπερέχει στατιστικά.
Τα ριζίτικα τραγούδια σπάνια συνοδεύονται στις παρέες με λαούτο, βιολί ή λύρα εν αντιθέσει με τις κοινωνικές εκδηλώσεις και τα κέντρα κρητικής μουσικής. Οι παρέες πριν και μετά από τα ριζίτικα τραγουδούν σε αργό ρυθμό μελωδικούς σκοπούς του χανιώτικου συρτού με μαντινάδες.
Ένα ιστορικό ριζίτικο με θέμα τον κρητικό πόλεμο του 1644 – 1669 μαρτυρά την διχόνοια μεταξύ των χριστιανών κατά την διάρκεια του πολέμου.
Kάστρο και πού ’ν’ οι πύργοι σου και τα καμπαναριά σου και πού ’ν’ οι γιαντριωμένοι σου, τα ‘μορφα παλικάργια. Mα μένα οι γιαντριωμένοι μου, τα ‘μορφα παλικάργια, η μαύρη γης τα χαίρεται στο μαυρισμένο ’Aδη. Δεν έχω αμάχη τσι Tουρκιάς, μήδε κακιά του χάρου μόνο ’χω αμάχη και κακιά του σκύλου του προδότη απού μου τα κατάδουδε.
[1] Το πιο γνωστό ριζίτικο τραγούδι είναι η “Ξαστεριά”. Το θέμα του τραγουδιού ξεκίνησε από μια οικογενειακή υπόθεση ζωοκλοπής μετά φόνου: κάποιοι σκότωσαν τον βοσκό Νικόλα Γιάνναρη για να κλέψουν τα ζώα.
Ο ιδιοκτήτης του κοπαδιού, περιμένοντας να έρθει ο Φλεβάρης (να Φλεβαρίσει) ώστε να ανοίξουν οι δρόμοι, να κατέβει από την κορφή του βουνού στο οροπέδιο του Ομαλού, να πάρει εκδίκηση για το βοσκό του, τραγούδησε:
Πότες θα κάμει ξεστεριά πότες θα Φλεβαρίσει να πάρω το τουφέκι μου την όμορφη πατρόνα να κατεβώ στον Ομαλό στη στράτα τω Μουσούρω… Το τραγούδι “Πότε θα κάμει ξαστεριά” με την πάροδο των δεκαετιών από οικογενειακό τραγούδι έγινε επαναστατικό και τραγουδήθηκε σε διαφορετικές παραλλαγές ανάλογα με την κάθε εποχή.
Ο Γιάννης Μαριόλης με τον Μανώλη Κλεισαρχάκη

Διαβάστε Επίσης

�χόλια στο “Τα ριζίτικα τραγούδια του “Αίγαγρου” (VIDEO&EΙΚΟΝΕΣ)

  • 23/10/2015 at 2:50 μμ
    Permalink

    ΜΙΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ.ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΧΟΛΙΟ ΔΙΚΟ ΜΟΥ ΠΟΥ ΕΙΠΩΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ.ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΝΑ ΔΙΑΣΑΦΗΝΙΣΘΕΙ.ΕΙΧΑ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΗΣ ΕΠΜΕΛΕΙΑΣ, ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΡΙΖΙΤΙΚΟ ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΠΟΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ.ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ.ΑΞΙΖΟΥΝ ΠΟΛΛΑ ΕΥΓΕ ΟΙ ΡΙΖΙΤΕΣ ΤΟΥ ΑΙΓΑΓΡΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑ ΤΟΥΣ ΑΥΤΟ

    Απαντήστε
  • 16/03/2016 at 6:49 μμ
    Permalink

    Τη καλησπέρα μου, θέλω να κάνω μια παρατήρηση το τραγούδι που είπαν μπαίνοντας στην αίθουσα είναι τσι τάβλας, συγγνώμη δεν βρέθηκε ένα του δρόμου να ειπωθεί. Πρέπει να διατηρήσουμε τα έθιμα μας αναλλοίωτα όσο μπορούμε.

    Απαντήστε

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται.